Sunday, November 15, 2009

One more down

Τη σκηνή την είχα δεί πάμπολλες φορές τηλεοπτικά και στις εφημερίδες. Την περασμένη όμως εβδομάδα μούλαχε να την δώ και αληθινά. Τη μέρα των Βετεράνων, η Αμερική τιμάει τους νεκρούς και ήρωές της. Αυτούς που την τίμησαν σε πολέμους μακρινούς, που φόρεσαν τη στρατιωτική στολή και τίμησαν με τη ζωή τους κάποιο ηθικό τίμημα. Αλλοτε στους πολέμους της Ευρώπης, αλλοτε της Ασίας, άλλοτε της Νότιας Αμερικής.

Γιατί η αυτοκρατορία είχε και έχει πολλούς πολέμους να θυμηθεί, άλλους καλούς, αλλους κακούς, αλλους ένδοξους και άλλους απαξιωμένους. Στη μεγάλη λεωφόρο της περιοχής, το πρωί άρχισε μια παρέλαση τιμητική, με σημαίες, μπάντες και φανταχτερές στολές. Και το μεσημέρι της ίδιας μέρας, η Καθολική εκκλησία της περιοχής, σιώπησε για λίγο, για μια τελετουργία θλιβερή - την αληθινή κηδεία ενός 19χρονου στρατιώτη που πέθανε στο μακρινό Αφγανιστάν. Ενα παιδί της γειτονιάς, το 15ο σε αριθμό μέχρι σήμερα, που όπως του όρισε η μοίρα, τινάχτηκε στον αέρα κάπου στους χωματόδρομους του Αφγανιστάν, μια πατρίδα για την οποία δεν ήξερε απολύτως τίποτα, νεκρός απο έναν εχθρό που ποτέ του δεν κατανόησε, ή αντίκρυσε κατάματα.




Στη θρησκευόμενη Αμερική, όλοι οι κοινωνιολόγοι πρέπει να περνούν απο την Εκκλησία. Και οι συγγραφείς, και οι δημοσιογράφοι, και οι απλά ενδιαφερόμενοι. Είναι ένας τόπος που σε κάνει να νοιώθεις τον παλμό της χώρας, τόπος σύναξης κοινωνικός, τόπος ευλάβειας και μεταφυσικής ανησυχίας, τόπος κοινωνιολογικής και ανθρωπολογικής παρατήρησης. Εργαστήριο κοινωνικό και ψυχολογικό, κάτοπτρο της αισθητικής της μεγάλης χώρας, απαραίτητο μέρος γνώσης όλων όσων θέλουν να μάθουν καλά την Αμερική. Ενα υπερθέαμα τελετουργίας, με παπάδες άψογα ντυμένους, μουσικές χορωδίες εθελοντών, ομάδες που μοιράζουν φυλλάδια και λουλούδια, και πολλές άλλες εκπλήξεις. Πιστέψτε με, σας λέω την αλήθεια. Δεν είμαι καθόλου θρησκευόμενος. Αλλά έρχομαι εδώ περιστασιακά, απο απλο ενδιαφέρον για τα "εξτρά" και τους αντικατοπτρισμούς τους.



Οι βετεράνοι κατέκλυσαν σιγά σιγά τους χώρους του ναού, ντυμένοι με τις στολές τους, ή ό,τι είχαν απομείνει απ΄ αυτές. Μερικοί, ήταν καρφιτσομένοι με παράσημα, στρατιωτικά σήματα τιμής, ειδικά πηλίκια και σημαίες. Ηταν πολλών ειδών. Τους βετεράνους του μεγάλου παγκοσμίου πολέμου, τους ξεχωρίζεις απο δύο πράγματα - την ηλικία, και το ύφος. Εχουν ένα θλιμένο και σεβάσμιο ύφος, ύφος ανθρώπων που είδαν τον πόλεμο και τη φρίκη του, και την ικανοποίηση πως πάλεψαν για κάτι που άξιζε. Ηταν εκείνοι, σκέφτηκα, που πολέμησαν στον μεγάλο πόλεμο με τους παππούδες μου, στον ίδιο αγώνα, κατι που αγγίζει και μένα, και τους γύρω μας. Εχω μιλήσει με πολλούς απο δαύτους, μερικούς που έκαναν στις αποβάσεις της Ευρώπης, άλλοι στα μακρινά πολεμικά θέρετρα της Ασίας. Είναι εύκολο να τους πλησιάσεις, εύκολο να τους μιλήσεις, και πάντα παίρνεις μαζί σου κάτι που αξίζει. Κάτι όμορφο που διαρκεί.

Το επόμενο είδος έχει άλλα αναγνωρίσιμα σήματα, είναι πιο "κινηματογραφικό". Οι βετεράνοι του Βιετνάμ αντανακλούν μια άλλη εποχή, μια άλλη ηθική, ένα άλλο ύφος. Κουβαλούν μαζί τους εναν εφιάλτη διαφορετικό, την ενοχή ενός πολέμου που δεν χρειαζόνταν, την άσκηση βίας προς έναν άλλο λαό που στην ουσία δεν τους ενόχλησε ποτέ. Είναι εύκολο να μιλήσεις μαζί τους, όλοι έχουν ιστορίες φρίκης και θανάτου να αφηγηθούν, και μέχρι σήμερα, δεν έχω συναντήσει κανέναν που να μίλησε με μίσος και έχθρα κατά των ασιατών εχθρών των.

Στην ομιλία και συμπεριφορά τους αναδύουν την στρατιωτική απειθαρχία και ανοργανωσιά που κουβάλησαν μαζί τους στους μακρινούς πολέμους της αυτοκρατορίας, και μια ιστορική συνείδηση που μεγάλο μέρος της αμερικανικής κοινωνίας δεν έχει. Αυτοί είδαν τον κόσμο, ένοιωσαν στο πετσί τους έναν άλλο πολιτισμό, και αφού τον πολέμησαν, στο τέλος τον συμπάθησαν και τον κουβαλούν μαζί τους. Είναι εκείνοι που περισσότερο απ' όλους τους βετεράνους, είναι οι περισσότερο φιλοσοφημένοι, αντιδραστικοί, πολιτικοποιημένοι και συνειδητοποιημένοι, σε σχέση με θέματα πολέμου, κονωνίας και πολιτικής. Φεύγεις απο κοντά τους με ένα αίσθημα προβληματισμού.

Καθως όλοι οι βετεράνοι και πολίτες πήραν θέση στα καθίσματα του ναού, δίπλα ο ένας στον άλλον, μια θλιβερή μουσική άρχισε να παίζει. Η αυτοκρατορία βρίσκεται ξανά σε πόλεμο, δύο τα μέτωπα για τώρα, και οι βετεράνοι της Μέσης Ανατολής απουσιάζουν απο την εκκλησία. Δεν γνωρίζουμε ακόμα τί ύφος και σημάδια θα κουβαλήσουν μαζί τους όταν επιστρέψουν και κάνουν το δικό τους γκρούπ, τι μηνύματα και συνειδήσεις θα αναδύουν. Είναι το γκρούπ εκείνο που δύσκολα θα μπορέσει να σταθεί δίπλα στους γέρους του παγκοσμίου πολέμου, και ίσως στριμωχθεί άβολα δίπλα στους Ασιάτες βετεράνους της Ινδοκίνας. Είναι το γκρούπ που δεν έχει ακόμα πρόσωπο, ηθική και μήνυμα. Και πολύ φοβάμαι πως θα παραμείνει για πολύ ακόμα απρόσωπο...

Κάποια σάλπιγγα σήμανε την είσοδο του 19χρονου νεαρού προς το ιερό. Ηταν παιδί της γειτονιάς, είπε ο παπάς, αυτή η εκκλησία ήταν η ενορία του. Μεγάλωσε μερικά τετράγωνα πιο κάτω, απο καλούς, εργατικούς και θρησκευόμενους γονείς, του άρεσε να φτιάχνει πράγματα με τα χέρια του, αγαπούσε τον αθλητισμό και ήθελε να υπηρετήσει απο νωρίς την πατρίδα. Η γλώσσα του παπά, ειναι η γλώσσα που σε ελεύθερη μετάφραση δίνει και το προφίλ του νεαρού στο φέρετρο. Ηταν παιδί φτωχής οικογένειας που δεν πήγε καλά στο σχολείο και βρήκε αποκούμπι στον στρατό της αυτοκρατορίας. Η περίπτωσή του κλασσική. Απέναντι απο την εκκλησία, το γραφείο κατάταξης στον στρατό, είναι ανοιχτό μέχρι τις 7 το βράδυ. Οι πέλάτες του ντόπια παιδιά του σχολείου και της γειτονιάς.

Εχω συναντήσει μερικούς απο δαύτους, και ομολογώ πως τους βαριέμαι. Δεν έχουν κανένα προσωπικό, πολιτικό ή κοινωνικό βάθος, κανένα φιλοσοφικό πάτημα, καμμία ιστορική συνείδηση. Εχουν μάθει τη ζωή μέσα απο την τηλεόραση, θεωρούν τον πόλεμο κάτι σαν ηλεκτρονικό παιχνίδι, και τώρα που τον γνώρισαν απο κοντά, μοιάζουν με σκόνη στον αέρα. Φεύγεις απο κοντα τους με μια αίσθηση αηδίας, απέχθειας και λύπης. Έψαξα με τη ματιά μου, τους γονείς του. Κάθοταν στα μπροστινά στασίδια της εκκλησίας. Η μητέρα έκλαιγε σιωπηλά, ο πατέρας βουβός και κερωμένος. Ενοιωσα μια απέραντη λύπη. Το αίμα που χρειάζεται κάθε αυτοκρατορία...

8 comments:

  1. Πάντα όταν ένας νέος σκοτώνεται σου προκαλεί θλίψη ο θανατος του.
    Η διαφορά είναι μόνο ότι οι βετεράνοι του Βιετνάμ και της Κορέας ήσαν κληρωτοί, ενώ οι του Αφγανιστάν είναι εθελοντές, που όσο και αν η ανάγκη τους οδήγησε εκεί πρέπει να είναι τελέιως αφελείς αν δεν καταλαβαίνουν που πανε.

    ReplyDelete
  2. Το γεγονός λυπηρό.
    Ένας νέος ακόμη στην μακριά λίστα των νεκρών
    των πολέμων των Η.Π.Α
    Και εντάξει, να πεθαίνεις για κάποιο ιδανικό, το σέβομαι. Αυτά τα παιδιά για ποιους λόγους σκοτώνονται;

    Όσο για τους βετεράνους του Βιετνάμ, αυτοί
    "έμαθαν" με τον σκληρό τρόπο, αλλά έμαθαν.

    Όσο για τα υπόλοιπα που περιγράφεις Locus,
    συγγνώμη αλλά σαν χολυγουντιανή παραγωγή μοιάζουν.

    Καλησπέρα

    ReplyDelete
  3. Αυτή είναι η προσωπική μου εκτίμηση φίλε Αθεόφοβε, στηριγμένη στην βιωματική μου εμπερία και σε διάφορες κοινωνιολογικές αναφορές και παρατηρήσεις. Η στρατιωτική κλήρωση σταμάτησε μετά τον πόλεμο του Βιετνάμ, γιατί ήταν ιδιαίτερα απεχθής ως πολιτική, αλλά και γιατί επέφερε μεγάλο κοινωνικό και φιλοσοφικό ψάξιμο που κατέληγε σε αντίδραση. Υπηρέτησαν έτσι τότε όχι μόνον οι φιλτραρισμένοι σημερινοί παρακατιανοί, αλλά και παιδιά πλουσίων, άνθρωποι απο όλες τις κοινωνικές και οικονομικές τάξεις της Αμερικής. Μετά το Βιετνάμ, η πολιτική ηγεσία αποφάσισε πως δεν επιθυμεί πλέον να συγκρουστεί με την κοινωνία, και εθελοντοποίησε τον στρατό. Ηταν μια έξυπνη κίνηση, που έφερε τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Κάποιοι υπηρετούν γιατί εκεί τους οδηγεί η ανάγκη, και η υπόλοιπη κοινωνία αδιαφορεί παντελώς για τον πόλεμο και την ύπαρξή τους. Η Αμερική είναι η μόνη χώρα στον κόσμο που κανείς δεν αντιλαμβάνεται στην καθήμερινότητά του πως η χώρα διεξάγει δύο πολέμους. Ο κοινωνικός αντίκτυπος ειναι μηδαμινός. Αν υπήρχε κλήρωση (draft), θα είχαμε γεμίσει διαδηλώσεις. Η μεσαία και εύπορη Αμερική ποτέ δεν θα ανεχτεί να στείλει τα παιδιά της σε πόλεμο. Ο πόλεμος είναι δουλειά των φτωχών. Κάτι τέτοιο, παραδέχτηκε κάποτε ανοιχτά και ο υποψήφιος πρόεδρος John Kerry, αυθόρμητα σε μια πολιτική του ομιλία, λέγοντας πως όσοι δεν πάνε στο κολλέγιο καταλήγουν στον στρατό. Οι Ρεπουμπλικάνοι έπεσαν να τον κατασπαράξουν. Είναι πιο εύκολο να πηγαίνει κανείς στην κηδεία του γείτονα, παρα εκείνη του παιδιού του.

    ReplyDelete
  4. Φίλη Βάσσια γειά σου. Πάντα η Καθολική και Προτεσταντική εκκλησία της Αμερικής είχε τελετουργία και συμβολισμό που άγγιζε τα όρια της χολυγουντιανής παραγωγής. Είναι ίσως δύσκολο να μεταδώσω στον μέσον έλληνα τον ρόλο της εκκλησίας στην Αμερική, καθότι στην ελλάδα Θρησκεία και Έλλησία υπάρχουν ως μέρος μιας παράδοσης (ή ταυτότητας όπως λένε πολλοί), αλλά όχι ως φορέας κοινωνικός. Στην Αμερική, η εκκλησία υπάρχει για προσωπικό μήνυμα σωτηρίας, για συγκεντρώσεις κοινωνικών σκοπών, έχει άμεση κοινωνικη απήχηση και ρόλο, πρωτοστατεί σε πολλά θέματα που αφορούν την κοινωνία. Αλλα καλά, άλλα κακά. Η ίδια η Εκκλησία, περιέχει στους κόλπους της ενα φάσμα προσωπικοτήτων απο πολύ συντηρητικούς, μέχρι επαναστάτες. Ολα όσα αναφέρω έχουν μεγάλη απήχηση στον κόσμο. Ευαγγέλιο δεν υπάρχει, προσαρμόζεται κατα τις ανάγκες, όπως και το πρόγραμμά της, το οποίο θεματικά και αισθητικά αλλάζει ανάλογα με τις συνθήκες. Ετσι λοιπόν, μπορεί να παρακολουθήσει κανείς μια απόλυτα εξευρωπαισμένη Ρωμαική τελετή, η μια πύρινη τελετή Ευαγγελιστών με πολιτική χροιά, ή μία έξαλλη μουσική σύναξη Βαπτιστών που έχει παράγει δυνατά λαρύγγια όπως η Νταιάνα Ρός. Για μένα, που δεν έχω καμμία απολύτως σχέση με όλα αυτά, η όλη ιστορία είναι σαν το πρόγραμμα μιας πλακιώτικης Μπουάτ!

    ReplyDelete
  5. "Δεν έχουν κανένα προσωπικό, πολιτικό ή κοινωνικό βάθος, κανένα φιλοσοφικό πάτημα, καμμία ιστορική συνείδηση. Εχουν μάθει τη ζωή μέσα απο την τηλεόραση,".........
    ωραία φράση είτε για "μισθοφόρους" είτε για ψηφοφόρους......

    καλημέρα

    ReplyDelete
  6. Φίλε Ψούξ,
    Oι ιστορικές δυναμικές της εποχής έχουν φέρει τον μέσο άνθρωπο σε κυρίαρχη θέση. Οι μάζες είναι πλέον ιστορικά σημαντικές και συντηρούν τα νέα συστήματα. Ολες οι έννοιες κρατούνται πιά σε επίπεδο πέμτης δημοτικού, και οι μάζες έχουν πλέον συλλογικά γίνει απαθείς στα κοινωνικά, πολιτικά και οικονομικά ερίσματα της εποχής. Μια υπερπαραγωγή ηλιθίων συντηρεί τα νέα συστήματα.

    Ο νέος των αμερικανικών γκέτο, κατατάσεται πλέον στον στρατό γιατί το σύστημα του πληρώνει cable tv, και μετα τη θητεία του θα πάρει λεφτά για να πάει στο σχολείο που τώρα δεν μπορεί (και δεν ενδιαφέρεται). Ο πόλεμος εξηγείται σε απλό επίπεδο εννοιών, ανάλογο της περιγραφής που έδωσε ο πρόεδρος Μπούς κατα τη διάρκεια της θητεία του. Καλοί και κακοί. Η Ιστορία ξεγυμνώνεται απο τα πολύπλοκα στοιχεία που την απαρτίζουν, και δίνεται σε συναισθηματικό επίπεδο διαφήμισης, τύπου A few Good Men, μέσα απο φωτογραφίες πεζοναυτών που ποζάρουν βλοσυροί μέσα απο τις ατσαλάκωτες στολές τους. Ειναι ο καινούργιος παγκόσμιος καταμερισμός εργασίας. Οι βλάκες στον πόλεμο, οι έξυπνοι στην Αγορά, και όλοι στην κατανάλωση.

    ReplyDelete
  7. "Οι βλάκες στον πόλεμο, οι έξυπνοι στην Αγορά, και όλοι στην κατανάλωση."

    how true...

    καλημέρα Λόκους!

    ReplyDelete
  8. Φίλε squarelogic ανταποδίδω.

    Ο στρατός στρατολογεί βέβαια παντού, συντηρώντας πάνω απο 1 εκατομμύριο μάχημους. Σε πολλές περιπτώσεις ανοίγει και γραφεία μέσα στα σχολεία. Στις καλές περιοχές, που έχουν και καλά σχολεία, οι περισσότεροι γονείς έχουν διώξει παντελώς τον στρατό απο τα σχολεία και τις γειτονιές τους. Αλλα στις φτωχές περιοχές, στα φτωχά σχολεία, τα γραφεία παραμένουν. Αυτό και μόνον δείχνει την κατάσταση.

    ReplyDelete