One more down

Τη σκηνή την είχα δεί πάμπολλες φορές τηλεοπτικά και στις εφημερίδες. Την περασμένη όμως εβδομάδα μούλαχε να την δώ και αληθινά. Τη μέρα των Βετεράνων, η Αμερική τιμάει τους νεκρούς και ήρωές της. Αυτούς που την τίμησαν σε πολέμους μακρινούς, που φόρεσαν τη στρατιωτική στολή και τίμησαν με τη ζωή τους κάποιο ηθικό τίμημα. Αλλοτε στους πολέμους της Ευρώπης, αλλοτε της Ασίας, άλλοτε της Νότιας Αμερικής.

Γιατί η αυτοκρατορία είχε και έχει πολλούς πολέμους να θυμηθεί, άλλους καλούς, αλλους κακούς, αλλους ένδοξους και άλλους απαξιωμένους. Στη μεγάλη λεωφόρο της περιοχής, το πρωί άρχισε μια παρέλαση τιμητική, με σημαίες, μπάντες και φανταχτερές στολές. Και το μεσημέρι της ίδιας μέρας, η Καθολική εκκλησία της περιοχής, σιώπησε για λίγο, για μια τελετουργία θλιβερή - την αληθινή κηδεία ενός 19χρονου στρατιώτη που πέθανε στο μακρινό Αφγανιστάν. Ενα παιδί της γειτονιάς, το 15ο σε αριθμό μέχρι σήμερα, που όπως του όρισε η μοίρα, τινάχτηκε στον αέρα κάπου στους χωματόδρομους του Αφγανιστάν, μια πατρίδα για την οποία δεν ήξερε απολύτως τίποτα, νεκρός απο έναν εχθρό που ποτέ του δεν κατανόησε, ή αντίκρυσε κατάματα.




Στη θρησκευόμενη Αμερική, όλοι οι κοινωνιολόγοι πρέπει να περνούν απο την Εκκλησία. Και οι συγγραφείς, και οι δημοσιογράφοι, και οι απλά ενδιαφερόμενοι. Είναι ένας τόπος που σε κάνει να νοιώθεις τον παλμό της χώρας, τόπος σύναξης κοινωνικός, τόπος ευλάβειας και μεταφυσικής ανησυχίας, τόπος κοινωνιολογικής και ανθρωπολογικής παρατήρησης. Εργαστήριο κοινωνικό και ψυχολογικό, κάτοπτρο της αισθητικής της μεγάλης χώρας, απαραίτητο μέρος γνώσης όλων όσων θέλουν να μάθουν καλά την Αμερική. Ενα υπερθέαμα τελετουργίας, με παπάδες άψογα ντυμένους, μουσικές χορωδίες εθελοντών, ομάδες που μοιράζουν φυλλάδια και λουλούδια, και πολλές άλλες εκπλήξεις. Πιστέψτε με, σας λέω την αλήθεια. Δεν είμαι καθόλου θρησκευόμενος. Αλλά έρχομαι εδώ περιστασιακά, απο απλο ενδιαφέρον για τα "εξτρά" και τους αντικατοπτρισμούς τους.



Οι βετεράνοι κατέκλυσαν σιγά σιγά τους χώρους του ναού, ντυμένοι με τις στολές τους, ή ό,τι είχαν απομείνει απ΄ αυτές. Μερικοί, ήταν καρφιτσομένοι με παράσημα, στρατιωτικά σήματα τιμής, ειδικά πηλίκια και σημαίες. Ηταν πολλών ειδών. Τους βετεράνους του μεγάλου παγκοσμίου πολέμου, τους ξεχωρίζεις απο δύο πράγματα - την ηλικία, και το ύφος. Εχουν ένα θλιμένο και σεβάσμιο ύφος, ύφος ανθρώπων που είδαν τον πόλεμο και τη φρίκη του, και την ικανοποίηση πως πάλεψαν για κάτι που άξιζε. Ηταν εκείνοι, σκέφτηκα, που πολέμησαν στον μεγάλο πόλεμο με τους παππούδες μου, στον ίδιο αγώνα, κατι που αγγίζει και μένα, και τους γύρω μας. Εχω μιλήσει με πολλούς απο δαύτους, μερικούς που έκαναν στις αποβάσεις της Ευρώπης, άλλοι στα μακρινά πολεμικά θέρετρα της Ασίας. Είναι εύκολο να τους πλησιάσεις, εύκολο να τους μιλήσεις, και πάντα παίρνεις μαζί σου κάτι που αξίζει. Κάτι όμορφο που διαρκεί.

Το επόμενο είδος έχει άλλα αναγνωρίσιμα σήματα, είναι πιο "κινηματογραφικό". Οι βετεράνοι του Βιετνάμ αντανακλούν μια άλλη εποχή, μια άλλη ηθική, ένα άλλο ύφος. Κουβαλούν μαζί τους εναν εφιάλτη διαφορετικό, την ενοχή ενός πολέμου που δεν χρειαζόνταν, την άσκηση βίας προς έναν άλλο λαό που στην ουσία δεν τους ενόχλησε ποτέ. Είναι εύκολο να μιλήσεις μαζί τους, όλοι έχουν ιστορίες φρίκης και θανάτου να αφηγηθούν, και μέχρι σήμερα, δεν έχω συναντήσει κανέναν που να μίλησε με μίσος και έχθρα κατά των ασιατών εχθρών των.

Στην ομιλία και συμπεριφορά τους αναδύουν την στρατιωτική απειθαρχία και ανοργανωσιά που κουβάλησαν μαζί τους στους μακρινούς πολέμους της αυτοκρατορίας, και μια ιστορική συνείδηση που μεγάλο μέρος της αμερικανικής κοινωνίας δεν έχει. Αυτοί είδαν τον κόσμο, ένοιωσαν στο πετσί τους έναν άλλο πολιτισμό, και αφού τον πολέμησαν, στο τέλος τον συμπάθησαν και τον κουβαλούν μαζί τους. Είναι εκείνοι που περισσότερο απ' όλους τους βετεράνους, είναι οι περισσότερο φιλοσοφημένοι, αντιδραστικοί, πολιτικοποιημένοι και συνειδητοποιημένοι, σε σχέση με θέματα πολέμου, κονωνίας και πολιτικής. Φεύγεις απο κοντά τους με ένα αίσθημα προβληματισμού.

Καθως όλοι οι βετεράνοι και πολίτες πήραν θέση στα καθίσματα του ναού, δίπλα ο ένας στον άλλον, μια θλιβερή μουσική άρχισε να παίζει. Η αυτοκρατορία βρίσκεται ξανά σε πόλεμο, δύο τα μέτωπα για τώρα, και οι βετεράνοι της Μέσης Ανατολής απουσιάζουν απο την εκκλησία. Δεν γνωρίζουμε ακόμα τί ύφος και σημάδια θα κουβαλήσουν μαζί τους όταν επιστρέψουν και κάνουν το δικό τους γκρούπ, τι μηνύματα και συνειδήσεις θα αναδύουν. Είναι το γκρούπ εκείνο που δύσκολα θα μπορέσει να σταθεί δίπλα στους γέρους του παγκοσμίου πολέμου, και ίσως στριμωχθεί άβολα δίπλα στους Ασιάτες βετεράνους της Ινδοκίνας. Είναι το γκρούπ που δεν έχει ακόμα πρόσωπο, ηθική και μήνυμα. Και πολύ φοβάμαι πως θα παραμείνει για πολύ ακόμα απρόσωπο...

Κάποια σάλπιγγα σήμανε την είσοδο του 19χρονου νεαρού προς το ιερό. Ηταν παιδί της γειτονιάς, είπε ο παπάς, αυτή η εκκλησία ήταν η ενορία του. Μεγάλωσε μερικά τετράγωνα πιο κάτω, απο καλούς, εργατικούς και θρησκευόμενους γονείς, του άρεσε να φτιάχνει πράγματα με τα χέρια του, αγαπούσε τον αθλητισμό και ήθελε να υπηρετήσει απο νωρίς την πατρίδα. Η γλώσσα του παπά, ειναι η γλώσσα που σε ελεύθερη μετάφραση δίνει και το προφίλ του νεαρού στο φέρετρο. Ηταν παιδί φτωχής οικογένειας που δεν πήγε καλά στο σχολείο και βρήκε αποκούμπι στον στρατό της αυτοκρατορίας. Η περίπτωσή του κλασσική. Απέναντι απο την εκκλησία, το γραφείο κατάταξης στον στρατό, είναι ανοιχτό μέχρι τις 7 το βράδυ. Οι πέλάτες του ντόπια παιδιά του σχολείου και της γειτονιάς.

Εχω συναντήσει μερικούς απο δαύτους, και ομολογώ πως τους βαριέμαι. Δεν έχουν κανένα προσωπικό, πολιτικό ή κοινωνικό βάθος, κανένα φιλοσοφικό πάτημα, καμμία ιστορική συνείδηση. Εχουν μάθει τη ζωή μέσα απο την τηλεόραση, θεωρούν τον πόλεμο κάτι σαν ηλεκτρονικό παιχνίδι, και τώρα που τον γνώρισαν απο κοντά, μοιάζουν με σκόνη στον αέρα. Φεύγεις απο κοντα τους με μια αίσθηση αηδίας, απέχθειας και λύπης. Έψαξα με τη ματιά μου, τους γονείς του. Κάθοταν στα μπροστινά στασίδια της εκκλησίας. Η μητέρα έκλαιγε σιωπηλά, ο πατέρας βουβός και κερωμένος. Ενοιωσα μια απέραντη λύπη. Το αίμα που χρειάζεται κάθε αυτοκρατορία...