Monday, November 23, 2009

Σφάζοντας τον Τούρκο

Στις μικρές και ευχάριστες αναμνήσεις που χτίζουν το προσωπικό μας θυμικό, θα προσθέσω και το όμορφο σπίτι στη λίμνη. Κάποιο Νοέμβρη, πάνε χρόνια πιά, δέχτηκα μια πρόσκληση για φαγητό, απο μια οικογένεια ελλήνων της Αμερικής. Ημέρα των Ευχαριστιών. Δεν είχα ακομα ολοκληρώσει την αξιολόγησή μου για την νέα πατρίδα, δεν είχα δεί ακόμα τα βουνά της, τους ποταμούς της και τις πόλεις της, δεν είχα ακόμα νοιώσει τον σφυγμό της νέας υπεραντλαντικής κοινωνίας. Αλλα εκείνη η μέρα ήταν ξεχωριστή, για την ιστορική της σημασία, και το μήνυμά της.

Η λίμνη απλώνονταν όμορφα στη θέα και ορίζοντα του σπιτιού, πνιγμένη στις κίτρινες και κόκκινες αποχρώσεις των φθινοπωρινών δέντρων της Νέας Αγγλίας. Μπαίνοντας στο σπίτι, μια σπιτική μυρωδιά απο φρεσκομαγειρεμένα κουλουράκια, με καλωσόρισε ευχάριστα. Καθήσαμε με το ευγενικό ζευγάρι στο δωμάτιο που αντίκρυζε την όχθη της λίμνης, καθώς ο αέρας θέριζε τον ορίζοντα, ξεγυμνώνοντας τα δέντρα στον κύκλο εκείνο της φύσης που έντονα ξεχώριζε τις τέσσερις εποχές. Ενα κόκκινο κρασί άρχισε την όμορφη μέρα, μια μέρα ξεχωριστή στη συνείδηση όλων των Αμερικανών, και μεταναστών μαζί.

Μιλώντας περι ανέμων και υδάτων, τη ζωή μακριά απο την πατρίδα και την κοινωνία που τώρα μας φιλοξενούσε, η κυρία Μαρία κάθισε στο πιάνο του σπιτιού, και άρχισε να παίζει μια όμορφη κλασσική μελωδία. Ηταν μια σύνθεση του Mozart, κάτι που μου έμελλε να συνδέσω στο μυαλό μου για πάντα με την ανάμνηση εκείνης της ημέρας, το σπιτάκι της λίμνης, και τη νόστιμη γαλοπούλα που στρώθηκε στο τραπέζι. Ασπρα σιδερωμένα τραπεζομάντηλα και κόκκινα κεριά σε ασημένια κεροπήγια, κόκκινο καλό κρασί, μια πανδαισία απο γλυκίσματα. Ενα βάζο με κίτρινα τριαντάφυλλα και πρασινάδες χρωμάτισε το τραπέζι. Το τζάκι πρόσθεσε την όμορφη φωτιά του, ζεσταίνοντας τον φιλόξενο χώρο.

Το ζευγάρι που με φιλοξενούσε είχε ξεκινήσει τη ζωή του στην Αμερική, όπως όλοι οι άλλοι. Απο το μηδέν. Δασκάλα μουσικής εκείνη, καθηγητής σε κάποιο πανεπιστήμιο εκείνος. Και στέριωσαν μια ύπαρξη καινούργια, σε μια καινούργια πατρίδα, μέσα στην πανσπερμία τόσων και τόσων που είχαν προηγηθεί πριν απο αυτούς, ζητώντας το δικαίωμα να ανήκουν κάπου αξιοπρεπώς, ζώντας απλά και σιωπηλά, απολαμβάνοντας κάποιο όμορφο σπιτάκι που διακόσμησαν με προσωπικό μεράκι και σκληρή δουλειά. Ηταν η πρώτη μου τιμητική πρόσκληση σε σπίτι.

Μαζί με τα Χριστούγεννα, η Μέρα των Ευχαριστιών, το Τhanksgiving, είναι η πιο σημαντική εορτή της Αμερικής. Και ενώ τα Χριστούγεννα γιορτάζονται απο τους χριστιανούς, και έχουν εμπορικοποιηθεί σε βαθμό εκνευριστικό, το αμερικανικό Τhanksgiving είναι η μόνη αμερικανική γιορτή που πράγματι ενώνει τους πάντες. Η μόνη μέρα που τα πάντα ερημώνουν, τα μαγαζιά κλείνουν, και φίλοι και οικογένειες μαζεύονται στο σπίτι για το παραδοσιακό γεύμα της γαλοπούλας. Είναι η παλιά Αμερική, με την ψυχοσύνθεση του καινούργιου, την ελπίδα, την ειρηνική συνύπαρξη. Είναι και η μέρα που σφάζουμε τον "Τούρκο", οπως μου ανέφερε και η κυρία Μαρία ψάχνοντας στο πιάνο τις πολύπλοκες συγχορδίες του Mozart. Γιατί κάθε έθνος, όσο καινούργιο κι αν είναι, έχει ανάγκη απο κάποιες γιορτές, κάποιες τελετουργίες, κάποιες ίσως μυθοπλασίες. Και αυτό το κάτι που ενώνει, ειναι η γιορτή του Τhanksgiving. Μόνη, πραγματική, αμερικανογεννημένη παράδοση, που χρόνια μετά, καθώς έμαθα καλά αυτή τη χώρα, δηλώνω υπεύθυνα πως πραγματικά ενώνει συνειδητά όλους τους νιόφερτους και τους παλιούς αυτής της ηπείρου, πέρα απο φυλές, γλώσσες και θρησκείες.


Ο επίσημος μύθος του Τhanksgiving αναφέρει πως οι πρώτοι μετανάστες της Νέας Αγγλίας, φτάνοντας στο Plimoth της Μασσαχουσέτης, έφτιαξαν εκεί ένα χωριό για να προστατευθούν απο τα στοιχεία της φύσης. Το ταξίδι τους, λένε, είχε χρηματοδοτηθεί απο κάποια αγγλική εταιρεία και είχε άλλον προορισμό. Αλλά οι ταξιδιώτες, για να αποφύγουν τις οικονομικές και νομικές υποχρεώσεις της εταιρείας, τώρα που βρίσκονταν πλέον μακριά απο την Ευρώπη, λόξεψαν και επέλεξαν άλλον προορισμό.

Και σαν ο χειμώνας ήρθε και το κρύο και οι αρρώστιες τους τσάκισαν, έπεσε πείνα στο μικρό χωριό. Και οι θρησκευόμενοι παρείσακτοι της ευρώπης, δέχτηκαν τότε την βοήθεια των ντόπιων ινδιάνων της Αμερικής, οι οποίοι τους πρόσφεραν τα αγαθά του Νέου Κόσμου: Καλαμπόκι, σοδιά της Αμερικανικής ηπείρου, και Γαλοπούλα. Στον πίνακα του πόστ, η στιγμή αποθανατίζεται με φαντασία και συμβολισμό. Είναι η ένωση του παλιού με τον καινούργιο κόσμο, η Ευχαριστία για την επιβίωση στην καινούργια και άγρια γή, μια αναγκαία τελετουργία που απο τότε γιορτάζεται στην Αμερική με θρησκευτική ευλάβεια, η μόνη αμερικανική γιορτή που γεννήθηκε και στέριωσε στο συλλογικό υποσυνείδητο των νιόφερτων αυτής της χώρας.

Στην πολιτικοποιημένη εποχή της συνειδητής απομυθοποίησης που ζούμε, η ρομαντική γιορτή αποκαθηλώνεται τώρα με την σειρά της, όπως κάθε μυθοπλασία που χτίστηκε γύρω απο τα εθνικά πρότυπα. Την ημέρα του Τhanksgiving, ομάδες Ινδιάνων διαμαρτύρονται για την ρομαντικοποίηση της γιορτής, καταθέτοντες μαρτυρίες για σφαγές ινδιάνων, αντί ειρηνικών δείπνων με γαλοπούλες.

Δεν θα μπορούσε άλλωστε να είναι διαφορετικά. Η γενοκτονία των Ινδιάνων βαραίνει το συλλογικό υποσυνείδητο της Αμερικής, και σήμερα προκαλεί αμηχανία. Η ανωτερότητα του Ευρωπαϊκού πολιτισμού αφάνισε στο περασμά του πάνω απο 4 εκατομμύρια Ινδιάνων, και σήμερα, χρόνια μετά, η σφαγή ίσως να απαιτεί ένοχη εξιλέωση, συγχώρεση, αλλά και ιστορική αποκατάσταση. Αλλά για μένα, για μάς, για όλους εκείνους που ζούν στη μεγάλη χώρα, η ιστορική αποκατάσταση δεν μπορεί να αντικαταστήσει στο γεύμα της κυρίας Μαρίας. Σίγουρα, μελωδίες Μozart και ρομαντισμοί δεν προσφέρθηκαν στους ινδιάνους, και ίσως οι θρησκευόμενοι πουριτανοί της Ευρώπης ποτέ να μην έφαγαν μαζί τους. Αλλά ο συμβολισμός παραμένει, χρήσιμος και υπαρκτός, σαν έστω ενωτική μυθοπλασία στο υποσυνείδητο του νέου έθνους, και γιορτάζεται τελετουργικά. Και μαζί του, παραμένουν άθικτα στο χρόνο, τα κουλουράκια της κυρίας Μαρίας, η θέα της λίμνης, και η ελπίδα πως όλοι ανήκουμε εδώ, εστω και τώρα, έστω και αργά.

-----------------------------------------------------------
Στους απανταχού της Αμερικής κατοικοεδρεύοντες Ελληνες, μετανάστες και θύματα της Ιστορίας, να ευχηθώ ολόψυχα και για φέτος, Happy Thanksgiving. Αφήστε τον μύθο να ξεφτίσει στον ιστορικό του δρόμο, και κρατήστε το μήνυμα της ελπίδας. Και τη μέρα της γιορτής, Πέμπτη 26 Νοεμβρίου, σφάξτε και σείς ενα τούρκο, και απολαύστε τον.

12 comments:

  1. Αχ Locus μου,
    τι μου θύμισες τώρα! Είχα μια φίλη Ελληνοαμερικάνα, τη γιαγιά Νίτσα, που ήρθε στην Ελλάδα μετά τη σύνταξη της. Αν και μας χώριζαν 45 χρόνια (όταν την γνώρισα ήμουν 20 χρονών και αυτή 65) αναπτύξαμε μια βαθιά φιλία. Κάθε λοιπόν "thanksgiving" μας καλούσε σπίτι της να φάμε τον "Τούρκο", όπως έλεγε. Πάντα περνούσα όμορφα εκείνη τη μέρα. Αν και έχει πεθάνει εδώ και 10 χρόνια περίπου, πάντα θυμάμαι με αγάπη τη μέρα αυτή, γιατί τη συνέδεσα με την αγαπημένη μου "γιαγιά Νίτσα"!
    Happy thanksgiving και σε σένα.

    ReplyDelete
  2. Τώρα αυτό το σφαζοντας τον Τούρκο που μπορεί πολλοί ελληναράδες να θέλουν να το κάνουν πραγματικότητα σε αντίθεση με τους ελάχιστους Αμερικανούς ευτυχώς δεν επεκράτησε στην Ελλάδα που ακόμα σφάζουν γαλοπούλα!

    ReplyDelete
  3. Με τον γλαφυρό σου λόγο και την εθιστική-οπως πάντα-πλέξη προσωπικών ιστοριών,πληροφοριών περί το θέμα και ώριμων εκτιμήσεων μας έδωσες πολύ ωραία το στίγμα μιας γιορτής που για μας δεν λέει τίποτε,αλλά είναι- ακόμα και στην τόσο ατομιστική μας εποχή-τόσο σημαντική στις ΗΠΑ.
    Στην Ελλάδα δύσκολο να ευδοκιμούσε μια τέτοια γιορτή:γαλοπούλα αντί για κοψίδια στο εθιμοτυπικό σκέλος,Ευχαριστίες στο ουσιαστικό σκέλος,ποιόν να ευχαρριστήσει ο Νεοέλληνας αφού "όλοι του οφείλουν"?
    Happy Thanksgiving Locus...

    ReplyDelete
  4. Όσον αφορά στην ιστορία σου....
    Τελικά τα μάτια των Ελλήνων που ζούνε μακριά από την πατρίδα είναι "λαμπερά"!
    :-)

    Όσο για την "Ημέρα των Ευχαριστιών"...
    Δεν ξέρω αλλά είναι οξύμωρο, πρώτα μοιράστηκαν και μετά σφάχτηκαν.
    Εκείνοι που πραγματικά μοιράστηκαν τότε αξίζουν
    πιστεύω την γιορτή.

    Όσο για εμάς.. προσωπικά δεν θα με πείραζε καθόλου να μοιραστώ με οποιονδήποτε άλλο μη Έλληνα - όσον αφορά στην καταγωγή του.

    Καλησπέρα

    ReplyDelete
  5. Locus καλησπέρα,

    μου θύμισες τα δικά μου thanksgiving τα 5 χρόνια που έμεινα στην Αμερική. Τα 3 από αυτά τα πέρασα σε ένα σπίτι πάνω σε λίμνη, φίλων αμερικάνων. Τη λίμνη βέβαια τη χαιρόμασταν κυρίως το καλοκαίρι, στο 4th of July party :-)

    Happy Thanksgiving!

    ReplyDelete
  6. Τέλεια ανάρτηση. Δυστυχώς δεν είχα ποτέ τη δυνατότητα και την ευχαρίστηση να γιορτάσω τη γιορτή των ευχαριστιών αν και θα το ήθελα για τη συγκομιδή της εμπειρίας. Παρεπιπτόντως... σκέφτηκες ποτέ να γράψεις ένα βιβλίο; Έχεις καταπληκτική γραφή και είναι κρίμα να την περιορίζεις μόνο στη blogόσφαιρα.

    ReplyDelete
  7. Φίλοι μου γειά σας. Το φετινό Thanksgiving σε αντίθεση με τα προηγούμενα χρόνια, θα ειναι λιτό, και τοπικό. Οικογενειακό. Είναι μια γιορτή που απολαμβάνω, είναι η μόνη κατα την οποίαν σταματούν τα πάντα. Σε μια χώρα συνέχεις στην πρίζα αυτό είναι άθλος! Μετα την γιορτή, απο εβδομάδα, θα αρχίσουν τα Χριστουγενιάτικα τραγούδια. Ωιμέ!!

    ReplyDelete
  8. Πήρες δηλαδή το βάφτισμα του πυρός Meropi , με την γιαγιά Νίτσα! Ο καλός ο τούρκος λοιπόν, θέλει και ειδικά γεμίσματα. Το καταπληκτικό πουλί είναι τεράστιο, συγκριτικά με την κότα ειναι θωρηκτό! Και μαζί του, μουσική, καλό κρασί, και παρέα. Με τα εδώ δεδομένα, λένε πως αν δεν χιονίσει μέχρι το Thanksgiving, ο χειμώνας θα είναι ήπιος. Και φέτος, ο καιρός είναι τέλειος. Σημαντικό αυτό, σε μια περιοχή με 20 χιονοθύελλες τον χρόνο. Ευχαριστώ για τις ευχές!

    -----------------------------------
    Ηπια πράγματα φέτος φίλε Αθεόφοβε, ενας τούρκος θύμα. Να φανταστείς πως πέρσι, με μεγάλη παρέα έγινε ολόκληρη τουρκική γενοκτονία!! Προμελετημένη:)

    Να μην κολλάτε ελληνοαμερικανικές ιδέες εκεί κάτω!

    ---------------------------------------
    Φίλε Σκουέαρ σε ευχαριστώ ολοψύχως. Η γιορτή αυτή τεργιάζει απόλυτα με την ψυχοσύνθεση του αγγλοσάξωνα αμερικανού. Και περιέργως, είναι μια γιορτή που αρέσει και σε όλους τους μετανάστες. Οι αμερικανοί έχουν μέσα τους την μανία της ευχαριστίας, και τις συνεχείς θρησκευτικές αναφορές στον Θεό. Το περίφημο "God Bless ___".

    Eυχαριστώ για τα καλά σου λόγια. Αν και το πόστ είναι λίγο ξενικό για τον Ελληνα, ας πάρει ο καθένας ό,τι βρίσκει πως του ταιριάζει. Εμείς οι έλληνες, πράγματι, δεν νοιώθουμε και πολύ την ανάγκη να ευχαριστήσουμε γενικώς. Αλλα έχουμε και μείς μεσογειακά ξεφαντώματα τρομερής κοινωνικότητας. Και αυτό μου αρέσει. Αύριο, όλα θα ερημώσουν εδώ, κατι που γίνεται σπάνια. Τα Χριστούγεννα, αντίθετα, είναι μια καταναλωτική υπερπαραγωγή που ομολογώ πως με απωθεί αφάνταστα. Αν είχα την δυνατότητα να την κοπανάω κάθε Χριστούγεννο, θα ήμουν πολύ ευτυχισμένος.

    Και μην ξεχνάμε και το πρωθυπουργό μας. Γνήσιος ελληνοαμερικανός, είμαι σίγουρος πως αύριο θα σφάξει και αυτός τον τούρκο του!

    ReplyDelete
  9. Βάσσια νάσαι καλά. Είναι μια ειδική μέρα, που πράγματι σημαίνει κάτι. Την Ιστορία δεν μπορούμε να την αλλάξουμε, συμφωνώ πως το όλο θέμα είναι οξύμωρο. Μια ωραία εμπειρία. Ευχαριστώ, και τις ευχές μου.

    * - Παρεπιπτόντως, Thanksgiving γιορτάζει και ο Καναδάς, αλλά σε άλλη ημερομηνία.

    -------------------------------
    Χιλιάδες λίμνε φίλε Οδυσσέα. Τα γνωρίζεις. Και η 4th of July μεγάλη γιορτή, αλλά αλλιώς. Το Τhanksgiving ειναι πολύ πιο ήσυχο, οικογενειακό. Πριν τον τρομερό χειμώνα. Ευχαριστώ για τις ευχές. Αλήθεια που έκανες στην Αμερική?

    ----------------------------------

    Φίλτατε hackaday σε ευχαριστώ πράγματι για τα καλά σου λόγια. Ναι, έχω θέματα για βιβλία, και ομολογώ πως είναι κάτι που θέλω να κάνω στο μέλλον. Για την ελληνική γλώσσα έχω μάλιστα επιλέξει και το θέμα. Μονάχα που πρέπει τώρα να στρωθώ λίγο σοβαρά, και να τελειώσω καποια ιστορική έρευνα που απαιτεί το βιβλίο. Ενα ιστορικό μυθιστόρημα. Για την αγγλική γλώσσα, έχω άλλες θεματολογίες. Επιθυμώ να τελειώσω ενα ιστορικό βιβλίο για τις ΗΠΑ, προσωπική κατάθεση. Θα ήταν άδικο να φύγω κάποτε απο αυτή τη χώρα, χωρίς να καταγράψω κάπου τις εντυπώσεις μου. Το πρόβλημα είναι που να βρεθεί ο χρόνος, και τί γίνεται με τα εκδοτικά. Φίλε μου νάσαι καλά. Και σφάξε και κανα τούρκο. Εν ανάγκη, σουβλισέ τον!

    ReplyDelete
  10. "Σφαζοντας τον τούρκο"
    Μου θύμισες τη θειά μου την Κούλα, που σε μιά απ'τις τηλεφωνικές μας συνομιλίες μετά από 20 χρόνια στο Μαϊάμι, μας ανακοίνωσε :
    - ααααα δε γίνεται να έρθω αυτό το καλοκαίρι, γιατι περιμένω τον ρουφιάνο.
    Και μας άφησε να αναρωτιόμαστε πως κατάντησε αριστερή γυναίκα να τάχει καλά μ' ένα ρουφιάνο.
    :)
    δ

    ReplyDelete
  11. "Να μην κολλάτε ελληνοαμερικανικές ιδέες εκεί κάτω!" Πολύ σωστά το είπες, φίλε μου.
    Προς το παρόν, έχουμε χριστουγεννιάτικο στολισμό από τις 10 Νοεμβρίου, και τις αμερικάνικες τσιρίδες από τα κορίτσια στο δρόμο. Ελπίζω να μην την πληρώσουν κι οι δύστυχες γαλοπούλες!
    Όπως πάντα, μας ταξίδεψες γλυκά... Να είσαι καλά!

    ReplyDelete
  12. Eυχαριστώ φίλε Λωτοφάγε, σου απαντώ στο σχόλιο μετά το τέλος της ημέρας, και της γιορτής. Πάει ο τούρκος, κάτι ψιλά έμειναν, και η μέρα ήταν υπέροχη, με ωραία παρέα και καλό κρασί.

    Απο δώ και πέρα, αρχίζουν τα Χριστουγενιάτικα τραγούδια σε ράδια, τηλεοράσεις, φώτα παντου, shopping till you drop. Εσείς αρχίζετε νωρίτερα, όπως με πληροφορείς, είναι βλέπεις λόγω πλούτου, που να προλάβετε:) Νάσαι καλά, και θα τα λέμε.

    ReplyDelete