Εμείς και ο κόσμος

Μουδιασμένος και ανήσυχος, ο ελληνικός λαός βιώνει μια υπέρτατη ιστορική στιγμή. Αποκαλύπτεται καθημερινά στα μάτια του, σε τηλεοράσεις, εφημερίδες και μπλόγκς, η "ποιότητα" του συστήματος που φτιάξαμε (και που μας κυβερνάει). Είναι το αρχικό στάδιο της "Εποχής του Μνημονίου", το στάδιο της τραυματικής συνειδητοποίησης. Και θα μείνουμε στο στάδιο αυτό για κάμποσο ακόμα καιρό πιστεύω, γιατί η εκπωμάτωση του βόθρου (σε όλα τα επίπεδα) μόλις άρχισε. Θαυμάστε για τώρα στην καθημερινή μας ειδησεογραφία, το επίπεδο της Υγείας και Παιδείας που φτιάξαμε,τον καταιγισμό των σκανδάλων, τις αμέτρητες καταχρήσεις, τη σαπίλα ενός πολιτισμού. Θαυμάστε το επίπεδο των οργανισμών που δημιουργήσαμε, το κλίμα της ατιμωρησίας, του αμοραλισμού και της κλεπτοκρατίας που βαπτίστηκε "κοινωνικό κράτος".

Προσωπικά πιστεύω πως λίγο πριν η βόμβα του χρέους σκάσει, η πολιτική ηγεσία της χώρας (Καραμανλής και Παπανδρέου), είχε ήδη αποφασίσει πως δεδομένων των ελληνικών συνθηκών (ευρείας διαφθοράς, κομματοκρατίας και συνδικαλισμού), αλλαγές στην Ελλάδα ήταν αδύνατον να γίνουν, εκτός και αν κάποιο δραματικό και τεράστιο συμβάν, ενα είδος σόκ και δέους, χτυπούσε και αδρανοποιούσε την ελληνική κοινωνία. Και αυτό το συμβάν ήταν η απειλούμενη στάση πληρωμών της χώρας στις αρχές του Μάη 2010. Η χώρα έτσι "σπρώχτηκε" προς την κατεύθυνση της τρόϊκας. Η ΕΕ ήθελε απλά να αναλάβει η ίδια τη διαχείριση της ελληνικής κρίσης. Η ευκαιρία δόθηκε όταν τα διεθνή επιτόκια άγγιξαν τα επίπεδα των πιστωτικών καρτών. Εκτοτε έγιναν όσα βιώνουμε.

Ερχόμενη στην Ελλάδα, η τρόϊκα ζήτησε να δεί νούμερα και προυπολογισμούς απ' όλα τα υπουργεία, για να ελέγξει τις δαπάνες και να σεναριολογήσει πάνω σε πολλαπλές και εναλλακτικές λύσεις. Αλλά εμείς νούμερα δεν είχαμε και ούτε μπορούσαμε να παράγουμε, και έτσι τους πήγαμε απ' ευθείας στις συντάξεις και στο ΦΠΑ, αφήνοντας άγγιχτο το πελατειακό κομματικό κράτος με τις χιλιάδες άχρηστες υπηρεσίες. Σκέψη του Γιώργου φαίνεται να είναι πως αν μείνουμε στον αναπνευστήρα για κάμποσα χρόνια, ο δημόσιος τομέας θα ελαττωθεί μόνος του σταδιακά, στα επίπεδα που πρέπει. Ετσι δεν γίνονται απολύσεις, και καταλήξαμε σε υφεσιακές πολιτικές, γιατί δεν αν δεν έχεις νούμερα και σενάρια, το ρίχνεις στους αυτοσχεδιασμούς (ανακοινώνεις μια μαλακία το πρωί, και την αλλάζεις το βράδυ). Δεν είναι τόσο η ανοησία του Γιώργου βέβαια. Είναι τα βαθύτερα δομικά προβλήματα του ελληνικού καπιταλισμού που δεν επιτρέπουν καλή κυβέρνηση. Πάνω απο την ανύπαρκτη επιτελική σκέψη, υπάρχει καπέλο και η πελατειακή κομματοκρατία που επεμβαίνει στις αποφάσεις. Μεγάλο κράτος, λίγα νούμερα, και πολύ "βαθύ ΠΑΣΟΚ".

Ας συνθέσουμε όμως την μεγαλύτερη εικόνα, τοποθετώντας την ελληνική κρίση μέσα στην μεγαλύτερη κρίση, την παγκόσμια. Γιατί οδήγησε η Ευρώπη την Ελλάδα στην τρόϊκα; Δεν ήταν βέβαια μόνον τα μαγειρεμένα νούμερα που ήταν ήδη γνωστά στις Βρυξέλλες. Το piggy είχε ξεσαλώσει απο τη μέρα που έγινε μέλος. Ηταν το γεγονός πως η Ελλάδα με την ασωτία της και τη δημοσιότητα που έλαβε η κρίση της, παραλίγο να πυροδοτήσει την τρίτη και μεγαλύτερη κρίση του δυτικού καπιταλισμού. Ενα παιχνίδι που η μικρή και ένδοξη Ελλάς δεν γνώριζε να παίξει καλά (όπως ας πούμε το εξίσου προβληματικό Ντουμπάϊ). Και έτσι, της πήραν το παιχνίδι απο τα χέρια.

H διεθνής οικονομική κρίση είναι τριφασική, και βρίσκεται τώρα στην τρίτη φάση της. Η πρώτη ήταν η κρίση του Χρηματιστηρίου την δεκαετία του 90 (stock market crisis), όταν οι εταιρείες πληροφορικής στην Αμερική παρήγαγαν το 40% του ΑΕΠ της, και όλοι σπεκουλάριζαν στην άνοδο των μετοχών τεχνολογίας, μια φούσκα που κατέρρευσε. Για να διορθωθεί η πρώτη κρίση, εφαρμόστηκε η κλασσική μονεταριστική μέθοδος της μείωσης των επιτοκίων. Εγινε το χρήμα φτηνό, και η ανάπτυξη διοχετεύτηκε σε σπίτια και κατανάλωση, πυροδοτώντας έτσι το όργιο των μή ελεγχόμενων αγορών και δανείων. Το σπεκουλάρισμα κράτησε για μια ακόμα δεκαετία πάνω στις πωλήσεις σπιτιών. Οταν η δεύτερη κρίση έσκασε (housing mortgage crisis), τον Οκτώβριο του 2008, 16 αμερικανικές τράπεζες κατέρρευσαν, Επινοήθηκε τότε η επόμενη λύση, που δημιούργησε τη φούσκα της σημερινής τρίτης κρίσης. Τη φούσκα του χρέους. Εθνικό χρέος πλέον, όχι εταιρικό και τραπεζικό.

20 εκατομμύρια σπίτια αφέθηκαν απο τους πολίτες και κατασχέθηκαν, και όταν ο πρόεδρος Bush πήρε την πληροφορία πως ακόμα 40 εκατομμύρια δάνεια ήταν έτοιμα να εκραγούν, η Αμερική έσωσε το τραπεζικό της σύστημα με μια απίθανα γρήγορη και ωμή κρατική παρέμβαση, ανάλογη της οποίας δεν έχουμε δεί ούτε σε κομμουνιστικά συστήματα. Παρόλες τις πολιτικές διαφωνίες, το Κογκρέσσο ενέκρινε τελικά ενα πακέτο σωτηρίας ύψους 700 δις (billion) δολλαρίων, αγοράζοντας στην ουσία τα χρεωκοπημένα δάνεια. Μόνον που η κίνηση αυτή δημιούργησε και την φούσκα του εθνικού χρέους. Πάνω στα 700 δις, ο πρόεδρος Ομπάμα πρόσθεσε ένα ακόμα τρις δολλάρια (trillion παρακαλώ), που τα μοίρασε στην αγορά για να αποφύγει την ύφεση. Συσσωρευμένο με όλα αυτά βέβαια, και ενα ακόμα τρις (trillion) χρέος, εκείνο των πολέμων του Ιράκ. Ολα αυτά τα trillions έγιναν ομόλογα που τα αγόρασαν οι Κινέζοι.

13 trillions χρέος δημιούργησε η Αμερική για να διατηρήσει τον καζινοκαπιταλισμό της, 300 δις χρέος η Ελλάδα για να διατηρήσει το πλασματικό της "κοινωνικό κράτος", και στις οικονομικές στατιστικές προστέθηκαν και καμμιά δεκαριά ακόμα χώρες των οποίων το χρέος δεν είναι πλέον διαχειρίσιμο (μέσα και η Αγγλία). Αν η τρίτη κρίση-φούσκα σκάσει (αυτό απείλησε να πυροδοτήσει η Ελλάδα), θα είναι το τέλος του κόσμου όπως τον ξέρουμε. Και ακριβώς για αυτή την απειλή της, η Ελλάδα σπρώχτηκε στο Μνημόνιο διπλωματικά (και δια της βίας). Αισθανόμενος ντροπή, ο Καραμανλής αποχώρησε συνειδητά αφήνοντας στην εξουσία τον Γιώργο που υπακούοντας σε "αγνότερα" (ελληνοαμερικανικά) συναισθηματικά ένστικτα ανέλαβε τώρα να σώσει την πατρίδα του πατέρα (καθήμενος πάνω στο "βαθύ ΠΑΣΟΚ")..

Πέραν τούτου, σωστά ο Ομπάμα συνέστησε στην Ευρώπη να δημιουργήσει ενα ταμείο 1 τρις (κι άλλο trillion - τέρμα τα billions) ευρώ για να προστατεύσει τις τράπεζές της. Για να αποφευχθεί η τρίτη κρίση. Αυτή ειναι η μεγαλύτερη εικονα της κρίσης (που περιέχει και την δική μας). Και τώρα η Ελλάδα καλείται να κάνει σε λίγα χρόνια ό,τι δεν μπόρεσε να κάνει σε 30.

Συμφέρον λοιπόν της Ευρώπης είναι να σταθεροποιήσει την Ελλάδα, να προστατεύσει τους πιστωτές της, και να δώσει στην Ευρώπη τον χρόνο να αναδιοργανωθεί νομικά, θεσμικά, πολιτικά και δημοσιονομικά. Φυσικά, η συνταγή μπορεί να αποβει μοιραία αν το piggy δεν μπορέσει να γίνει γρήγορα Δανία ( η οποία κάνει τώρα αιματηρές περικοπές για να μην γίνει... Ελλάδα), ή δεν κάνει γρήγορη επανίδρυση (με το πιστόλι στον κρόταφο). Και συμφέρον της Αμερικής είναι να επινοήσει με την Ευρώπη ενα γενικότερο σχέδιο αναδιοργάνωσης του δυτικού καπιταλισμού. Αν η τρίτη φούσκα του Καπιταλισμού σκάσει (η φούσκα των εθνικών χρεών), ο ήδη παρακμιακός δυτικός καπιταλισμός είναι νεκρός. Η Κίνα ως γνωστόν, δεν έχει εθνικό χρέος.

Κλείνω αυτές τις σκέψεις, με την προτροπή να κατανοήσουμε όλοι μας πως η Ελλάδα που ξέραμε δεν υπάρχει πιά. Ο κ. Παπανδρέου είναι μια μεταβατική φιγούρα που θα αποχωρήσει κάποτε. Αλλά τα δομικά προβλήματα του ελληνικού καπιταλισμού θα παραμείνουν και για τον επόμενο πρωθυπουργό. Είναι τώρα πια στο χέρι μας να αλλάξουμε την Ελλάδα, εισαγάγοντας παντού θεσμούς, ηθική δεοντολογία και τεχνική μηχανοργάνωση. Εχουμε ελάχιστο πλέον χρόνο. Και το χειρότερο: κανείς δεν θα ανεχθεί να πυροδοτήσουμε την τελική κρίση. Αν αποτύχουμε, θα μας τσακίσουν αλύπητα. Προς γνώσιν λοιπόν, και συμμόρφωσιν.

-------------------------------
Eχω μια έντονη προσωπική διαίσθηση πως η εποχή του Μνημονίου θα καταναλώσει χρονικά και ψυχολογικά μια ολόκληρη γενιά (κανένας πολιτισμός δεν αναγεννήθηκε ιστορικά μέσα στην ίδια γενιά που κατέρρευσε), αφήνοντας πίσω της βαθιά ιστορικά σημάδια. Στην ερώτηση αν η ελληνική κοινωνία είναι έτοιμη να κάνει επανάσταση, η προσωπική μου απάντηση είναι όχι. Η ελληνική κοινωνία θέλει επαναφορά στην ουτοπία του παρελθόντος, με την κομματοκρατία, τα δωράκια των διορισμών, τα επιδόματα, τα μπάνια του λαού. Αλλά ή Ιστορία είναι μονόδρομος, και το σάπιο σύστημα θα σαπίσει μέχρι τέλους. Δυστυχώς για όλους μας, δαρβινιστικά. Kalo kouragio...
-------------------------------
*Δεν υπόσχομαι πλέον συχνές αναρτήσεις. Χάνομαι και γώ στις δικές μου κρίσεις...