Στην απίθανη ανοδική του πορεία πριν μερικές δεκαετίες, ο αμερικανικός καπιταλισμός γέμισε τον κόσμο με κήπους της Βαβυλώνας, τεράστιες πανέξυπνες επιχειρήσεις με πολύπλοκα, μαζικά και χρήσιμα προιόντα, έδωσε δουλειές και ελπίδα σε εκατομμύρια ανθρώπους, ανέβασε την μεσαία τάξη σε τεράστια ύψη, και έφτιαξε μέσα σε μια βραδιά βιομηχανικές μεγαπόλεις. Οπως την πόλη του Detroit. Ενα πάμπλουτο βιομηχανικό κέντρο, απόλυτο όνειρο μιας μεσαίας τάξης με δύο σπίτια, αυτοκίνητα, σκάφη, επιπλωμένα νοικοκυριά.Για όσο κράτησε το Disneyland των μεσαίων, o μισθός του πατέρα συντηρούσε το σπίτι, πλήρωνε τα δάνεια, και παρείχε σύστημα υγείας και μόρφωσης. Η πόλη των αυτοκινήτων τα είχε όλα. Μουσική σκηνή, θέατρα, συνδικαλισμένη δουλειά για τους άντρες του σπιτιού. Στη βιομηχανική ιστορία του δυτικού κόσμου, απο το 1945 μέχρι το 1970, το Detroit ήταν η Μέκκα του εργατικού πλούτου, σύμβολο μιας ανάπτυξης που κανένα άλλο μέρος του κόσμου δεν είχε ποτέ βιώσει, οργασμικό σύμβολο παραγωγής μιας χώρας που κατείχε το 75% της παγκόσμιας παραγωγής, τη στιγμή που οι άλλοι δεν είχαν τίποτα. Ποτέ στην ανθρώπινη ιστορία η μεσαία τάξη δεν ανέβηκε ψηλότερα.
Απο το 1970 και μετά, ο αμερικανικός καπιταλισμός ενέδωσε στις παγκόσμιες συνθήκες που ο ίδιος δημιούργησε, και άρχισε την καθοδική του πορεία. Μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα, οι κήποι της Βαβυλώνας μετατράπηκαν σε σκοτεινούς υπόνομους, ερειπωμένα κτίρια, σεληνιακά τοπία γεμάτα βιομηχανικά απόβλητα και σκουπίδια, δρόμους γεμάτους τρύπες και φθαρμένη άσφαλτο. Ο πλούτος της παραγωγής μετακόμισε σε άλλα κράτη, και η μεσαία τάξη μετακόμισε και εκείνη παίρνοντας μαζί της τη μουσική της, τα θέατρά της, τα μανικιουρισμένα σπίτια των προαστίων, αυτοκίνητα, τηλεοράσεις, έπιπλα, γατιά και σκύλους.
Απο το 75%, η αμερικανική παγκόσμια παραγωγή έπεσε στο 25%. Το συντριβάνι του πλούτου στέρεψε ξαφνικά, και η φαντασιακή πόλη του Detroit έπεσε στο κενό αφανίζοντας ανθρώπους, ελπίδες και όνειρα, δημιουργώντας γύρω της ενα σουρεαλιστικό τοπίο παρακμής. Οταν η λαίλαπα κόπασε η πόλη έμοιαζε με βομβαρδισμένο τοπίο. Μόνο της εναπομείνων στοιχείο, το λούμπεν προλεταριάτο που κοσμεί κάθε πόλη-φάντασμα. Μια μαύρη κοινωνική τρύπα χωρίς πάτο.
Κάπως έτσι θυμάμαι και εγώ την πόλη, μια φορά που την επισκέφτηκα, πρίν χρόνια, σε ενα οδικό ταξίδι απο το Σικάγο. Στο κέντρο της πόλης οπου ήταν και το ξενοδοχείο μου, δεν έβρισκα πρωί πρωί ούτε ενα εστιατόριο για εναν ζεστό καφέ και μπρέκφαστ. Στη μεγάλη λεωφόρο που κάποτε έσφιζε απο ζωή, τα τεράστια εμπορικά κέντρα είχαν κλείσει απο καιρό, και αντί για βιτρίνες είχαν τώρα πόρτες και παράθυρα ερμητικά κλεισμένα με ξύλινες επιφάνειες καρφωμένες στα κουφώματα. Μια πόλη έρημη και θλιμένη. Σε κάποια διαφήμιση, στην πρόσοψη ενός κτιρίου, η ιδιωτική εταιρεία που το απελύμανε υπερηφανευόνταν πως είχε σκοτώσει πάνω απο 1 εκατομμύριο αρουραίους μέσα σε λίγους μήνες. Ηταν η μεγαλύτερη πόλη-φάντασμα που είχα αντικρύσει ποτέ μου.Τις βιομηχανικές αυτές πληγές της Αμερικής, και τα πάνω απο 80 χιλιάδες εγκατελειμένα κτίρια του Detroit (πάνω απο 10.000 σπίτια είναι στη λίστα κατεδάφισης του δημαρχίου) επισκέπτονται σήμερα διάφοροι καλλιτέχνες, κατασκευαστές, φωτογράφοι και μικροεπιχειρηματίες, άλλοι γιατί θέλουν να φωτογραφήσουν τον μεταβιομηχανικό παρθενώνα, άλλοι γιατί ψάχνουν ένα χώρο για να απλωθούν, άλλοι γιατί απλά ψάχνουν μια φτηνή ευκαιρία. Ενας ολόλευκος ζωγραφικός κάμβας απλώνεται μπροστά τους. Σπίτια στην τιμή ενός μεταχειρισμένου αυτοκινήτου, κτίρια ολόκληρα στη διάθεση πλιατσικολόγων, απέραντοι χώροι για δωρεάν κατοικία, χιλιάδες γραφεία για να στεγαστούν νέες επιχειρήσεις και καινούργιες ιδέες. Η πόλη φάντασμα επανέρχεται ιστορικά σαν τόπος πειραματισμού καλλιτεχνών, αρχιτεκτόνων και κατασκευαστών που βλέπουν το βιομηχανικό απόβλητο σαν μια ευκαιρία έκφρασης και πιθανής δημιουργίας.
Ενα καλογυρισμένο βίντεο προβάλει τώρα αυτό που είναι σήμερα η πόλη. Ενα ερειπωμένο φάντασμα με τεράστιες και άδειες λεωφόρους, ενα μνημείο ανθρώπινης παρακμής. Μα και ενα πειραματικό τοπίο ελπίδας συνάμα, με τους δικούς του πρωταγωνιστές που πιστοί στις απίθανες μεταπτώσεις μιας χώρας που πάντα εκπλήσσει, αγωνίζονται να αναστήσουν την αμερικανική ιστορική παράδοση του Frontier. Αν είστε απο εκείνους των οποίων η αισθητική και συναισθηματική έμπνευση δεν εξαντλείται μονον σε πόλεις σαν το Παρίσι και τη Φλωρεντία, αν σας εμπνέει η ιστορία των πόλεων, και αν ο πειραματισμός και το όραμα είναι στο αίμα σας, το φιλμάκι αυτό θα σας αρέσει. Είναι μια απίθανη και αληθινή ιστορία που αποπνέει ελπίδα.
Palladiumboots
vbs.tv
Καλή Χρονιά Locus!
ReplyDeleteΤελικά μόνο οι Detroit Tigers έμειναν στο Detroit;
Θαυμάσια ανάρτηση, και πιστεύω ότι το σημερινό Detroit, για αυτούς που έχουν τα μάτια που χρειάστηκε η ανάρτησή σου, είναι το απαραίτητο συμπλήρωμα για την αισθητική οποιουδήποτε φιλόσοφου, καλλιτέχνη ή ιστορικού που θα συμπεριελάμβανε στη λίστα του και την Φλωρεντία των Μεδίκων, και το Παρίσι.
Καλησπέρα (καλημέρα) Locus. Όλο το κομμάτι Michigan, Ohio, Pennsylvania, Indiana είναι έτσι. Pittsburgh, Clevelant, Detroit, αλλού περισσότερο και αλλού λιγότερο υποφέρουν... Θα ήθελα να πάω στο Gary IN, όπου έζησε και δούλεψε για 15 περίπου χρόνια ο πατέρας μου (logistics στην USSteel και να δω με τα ίδια μου τα μάτια την πόλη αυτή, για την οποία έχω ακούσει μόνο από τις διηγήσεις του. Όλοι οι γνωστοί στο Σικάγο με αποτρέπουν. Not a good place to be, even for a ride…..
ReplyDeleteΔηλαδή,Locus,, ένα μεγάλο μέρος της Αμερικάνικης οικονομίας,είναι φιαγμένο με τραπουλόχαρτα-διαβάζοντας κι όλας τόν Dormammu..
ReplyDeleteΈφρηξα, όταν είδα το κλίπ..
Τσερνόμπιλ, καλλίτερα;;
Ζώ κοντα στό Ringhals της Σουηδίας.
που πήγαν όλοι αυτοί οι άνθρωποι?
ReplyDeleteΕξαιρετική ανάρτηση και βίντεο. Μια πόλη-φάντασμα προσπαθεί να αναγεννηθεί μέσα από τις στάχτες της. Από τη μια η κατάρρευση και από την άλλη η δύναμη της ανθρώπινης δημιουργικότητας που βλέπει ευκαιρίες ακόμα και ανάμεσα στα ερείπια. Αναρωτιέμαι αν φθάσουμε εμείς σε τέτοια κατάσταση, θα επιδείξουμε μια τέτοια στάση ή έχουμε διαβρωθεί τελείως απο το τερατούργημα που έχει δημιουργηθεί εδώ στην Ελλάδα;
ReplyDeleteΠρώτη φορά επισκέφθηκα το Detroit το 2000, και ήταν πραγματικά σα μία βομβαρδισμένη πόλη. Στην κεντρική λεωφόρο νόμιζες πως οι καταστηματάρχες είχαν εγκαταλείψει τα μαγαζιά τους τρέχοντας (και μάλλον έτσι είχε γίνει...). Από τότε, λόγω δουλειάς πηγαίνω κάθε χρόνο στο Detroit, και έχει αρχίσει να αλλάζει αισθητά προς το καλύτερο. Δε νομίζω όμως να φτάσει ποτέ την παλιά του αίγλη, που αν κρίνω από τα κτίρια (ή μάλλον ότι έχει σωθεί...) πρέπει να έξηζε εποχές μεγάλης δόξας.
ReplyDeleteMoυ αρέσει η γραφή σου γιατί είναι η ματιά "από μέσα"...
ReplyDeleteΕξαιρετικό ποστ. Όπως και τα περισσότερα βέβαια.
ReplyDeleteΕνθαρρυντικά νέα στα Σουηδικά ΜΜΕ σήμερα,αναφορικά το Ντιτρόιντ, ΕΔΩ, σε μετάφραση του Google
ReplyDeleteΟλα έχουν την ομορφιά τους φίλε thinks,έτσι δεν είναι? Οι περισσότεροι άνθρωποι στο κόσμο έρχονται απο απλά και ασήμαντα μέρη που δεν τα άγγιξε η Ιστορία. Οι πόλεις ζούν, πεθαίνουν και αναγεννιούνται μαζί με τους ανθρώπους τους γιατί είναι ζωντανά κύτταρα. Πολύ όμορφα βέβαια το Παρίσι και η Φλωρεντία. Αλλα και τα ανθρώπινα ναυάγια έχουν τη δική τους ιστορία.
ReplyDelete----------------------------
Mε καταννοείς φίλε dormammu. Δεν έχω επισκεφτεί το Gary, IN, γνωστότατη πόλη παρακμής, αλλά ξέρω τις υπόλοιπες. Ιδια παρακμή, γεύση πικρή για όσους έζησαν εκεί κάποτε. Ειδικά η πολιτεία του Michigan πρόκειται για το απόλυτο busket case. Απο εκεί κατάγεται και ο με τα περίφημα (και ωραία του) φιλμάκια.
----------------------------
Οπως τα λέει ο dormammu φίλε δ.σ.. Ετσι είναι. Μια κατηγορία πόλεων που πέθαναν μαζί με τις επιχειρήσεις τους. Είχα ξαναγράψει ενα ανάλογο πόστ παλιότερα.
http://locuspublicus.blogspot.com/2008/11/blog-post_16.html
Ωραίο το μοντέλο της Μερσεντές, δ.σ.. Για λίγους βέβαια. Και να προσέχεις εκεί που ζείς.
Ο φίλος δ.σ. εκ Σουηδίας φαίνεται πως ζεί κοντά σε πυρηνικό εργοστάσιο που έχει τεθεί υπο έπιστημονικό έλεγχο. Απο την wiki -
ReplyDeleteRinghals is a Swedish nuclear power plant with 4 reactors, one boiling water reactor (R1) and three pressurized water reactors (R2, R3 and R4). It is situated on the Värö Peninsula (Swedish: Väröhalvön) in Varberg Municipality approximately 60 km south of Gothenburg. With a total power rating of 3560 MWe, it is the largest power plant in Sweden and generates 24 TWh of electricity a year, the equivalent of 20% of the electrical power usage of Sweden. It is owned 70% by Vattenfall and 30% by E.ON.
Following a number of security breaches and incidents since 2005, the Swedish Radiation Safety Authority decided to put Ringhals under increased surveillance.
Εφυγαν, Αθηνά μου. Μαζικά. Η φυγή εχει επικές διαστάσεις στην Αμερική. Ευκολη, περιπετειώδης, δραματική. Γεμάτη η ενδοχώρα απο μικρές και εγκατελειμένες πόλεις που γεννήθηκαν και πέθαναν σε εναν σύντομο κύκλο ζωής.
ReplyDeleteEυχαριστώ φίλε Πάνο. Σωστά μιλάς. Το αθηναικό τερατούργημα βουλιάζει ανησυχητικά. Και που να πάνε οι Ελληνες; Και εγώ υποστηρίζω επιστροοφή και αυτονομία στην επαρχία. Αλλά γίνεται; Είναι η χώρα μας μικρή. Oι ομορφότεροι παράδεισοι του κόσμου έχουν εγκαταλειφθεί. Πανέμορφα νησιά και εξωτικοί παράδεισοί τους, για μια μικρή θέση εργασίας στις μεγαλουπόλεις της Νέας Υόρκης, του Σάο Πάολο, του Μεξικού. Είναι όντως λυπηρό.
ReplyDeleteΤότε γνωρίζεις, φίλε Οδυσσέα. Χαίρομαι που κάπως η πόλη επανέρχεται. Ναί, δεν θα επανέλθει σε αυτό που ήταν. Ποτέ. Αλλά μπορεί να γίνει κάτι άλλο. Και άλλες πόλεις επανήλθαν. Μεγάλο μέρος της Νέας Υόρκης επανήλθε απο καταστροφή. Και στο Σικάγο, κι αλλού. Αν πάνε οι άνθρωποι, τα άλλα ακολουθούν.
ReplyDeleteGreendim και Xristaki-
ReplyDeleteσας ευχαριστώ. Χαίρομαι που βρήκατε κάτι το ενδιαφέρον. Ναί, η Αμερική έχει τα πάντα. Και όχι μόνον παραδείσους.