Thursday, December 9, 2010

Μοντέλα σκέψης

Χρονιάρες μέρες πούναι, λίγο η επικαιρότητα, λίγο η νοσταλγία, θυμήθηκα μια περίπτωση απο τη γενέτειρα που κάποτε με άγγιξε πολύ προσωπικά, και θέλω σήμερα να σας την αφηγηθώ. Μια ιστορία που θυμάμαι έντονα. Με αληθινούς πρωταγωνιστές που αγαπούσα τότε, και αγαπώ ακόμα (και των οποίων την ταυτότητα και προσωπικά στοιχεία θα προστατεύω για πάντα). Μια ιστορία λάθους που πληρώθηκε ακριβά.

Είχαμε λοιπόν στη γειτονιά μου μια οικογένεια που κάναμε πολύ παρέα, τα παιδιά της οποίας θεωρώ σχεδόν αδέλφια μου, γιατί μαζί μεγαλώσαμε και παίξαμε στη γειτονιά. Ο κυρ Νίκος και η κυρία Αγγελική. Καλοί άνθρωποι. Μόνον που ο κυρ Νίκος ήτανε κομμουνιστής. Και είχε ζήσει εξορίες, ρουφιανές, συγχωροχάρτια, καταγγελίες και πολλούς εργασιακούς κατατρεγμούς. Και επειδή τον κυνήγησαν στη γενέτειρα, δούλευε πιά μακριά απο το σπίτι του, στην Αθήνα, το μόνο μέρος οπου έβρισκε δουλειά. Πάντα κυνηγημένος και φευγάτος. Η κυρία Αγγελική κρατούσε τα παιδιά στην επαρχία.

Μια μέρα του Δεκέμβρη (του 1980), η αστυνομία ήρθε ξαφνικά στο σπίτι του ουρλιάζοντας και χειρονομώντας μέσα στη νύχτα. Φοβήθηκε η κυρ Αγγελική πολύ, και σαν άνοιξε, μπήκαν μέσα σαν αγρίμια και την κάθησαν σχεδόν με το ζόρι σε κάποιο καναπέ του σπιτιού της. Εψαχναν τον γιό της.

"O Αλκης ειναι στο στρατό κύριε", αποκρίθηκε εκείνη, τί ζητάτε, τί έγινε, προς θεού πείτε μου, τί συνέβη στο παιδί μου, ρώταγε η φτωχή γυναίκα και απο κακιά διαίσθηση τράβαγε τους αστυνομικούς απο τη στολή, ενώ εκείνοι της φώναζαν να ηρεμήσει και να σκάσει. "Ο γιός σας δεν είναι στο στρατό κυρία μου", απάντησε ένας, "είναι έξω, με άδεια". Και στη συνέχεια μπήκαν στο δωμάτιο του νεαρού φίλου μου και άρχισαν να το ψάχνουν.

Δέν άφησαν τίποτα όρθιο σε όλο το σπίτι. Τέσσερα άτομα γύρισαν γραφεία, κρεβάτια και έπιπλα ανάποδα, άδειασαν βιβλιοθήκες, φυλλομέτρησαν ένα ένα τα βιβλία, άδειασαν τις ντουλάπες με τα ρούχα και τα εργαλεία. Εκείνη κάθονταν τρομοκρατημένη σε κάποια γωνία καθώς η έρευνα συνεχιζόνταν με μανία, χωρίς κανείς να απαντάει στις ερωτήσεις της, χωρίς κανείς να ακούει τις παρακλήσεις. Μόνον κάποια στιγμή, ήρθε ένας με ενα βιβλίο στο χέρι, και άρχισε να το κουνάει με μανία στο πρόσωπό της. "Ορίστε κυρία μου, ορίστε", μονολόγαγε. "Ορίστε και τα εγχειρίδια. Το Κεφάλαιο του Μάρξ".

Την τραβολόγησαν νυχτιάτικα στο τμήμα, εκεί τουλάχιστον ο αστυνόμος ήταν ήρεμος και προσεκτικός. Της πρόσφερε νερό για να την ηρεμήσει, και ανοίγοντας τους φακέλους που ήταν πάνω στο γραφείο του, με ύφος ψυχρό και υπηρεσιακό, της ανακοίνωσε πως ο γιός της ηταν γνωστός στο σύστημα ως ενεργός πολιτικός προβοκάτορας και τρομοκράτης, πως οι παρέες του ήταν θρασείς και βίαιοι αντιεξουσιαστές, και πως την προηγούμενη νύχτα, μαζί με άλλους φυσικά, είχε κάψει το Μινιόν και τον Κατράντζο, δύο απο τα μεγαλύτερα πολυκαταστήματα των Αθηνών. Για το λόγο αυτό η αστυνομία τον καταζητούσε. Για το λόγο αυτό είχε πάρει άδεια εξόδου απο το στρατό. O φίλος και γείτονας Αλκης ήταν ενας "σκληρός και αδίστακτος Μαοϊστής", που είχε σκοπό να γκρεμίσει το σύστημα με την ωμή βία.

Τον Αλκη τον μπουζούριασαν λίγες ώρες αργότερα σε κάποια στέκι στην Αθήνα. Για ενεργή τρομοκρατία και τον εμπρησμό των μαγαζιών. Τον ανέκριναν ξενυχτώντας τον με βάρδιες, κάνοντάς του επίμονες ερωτήσεις για γιάφκες και όπλα, για ονόματα, διευθύνσεις και περιγραφές. Τον χτύπησαν πολύ, κατα τα λεγόμενα, τον απείλησαν ακομα περισσότερο, έκαναν αναφορές και στον πατέρα του. Αλλά όπως ξαφνικά τον έπιασαν και τον ανέκριναν, το ίδιο ξαφνικά τον έβγαλαν στο δρόμο το πρωί και τον άφησαν να φύγει, με τους μώλωπες καυτούς στο σώμα και τις απειλές φρέσκες στο μυαλό. Δεν είχαν στοιχεία που θα μπορούσαν να σταθούν στο δικαστήριο. Θα σε παρακολουθάμε αληταρά, τον προειδοποίησαν.

Τα νέα συντάραξαν τότε το πανελλήνιο. Ο Αντρέας Παπανδρέου ωρύονταν στη Βουλή για παρακρατικά και εγκληματικά στοιχεία που έκαιγαν την Ελλάδα εν μέσω εορταστικής περιόδου και γαλήνης, ενώ ο τότε πρωθυπουργός Γεώργιος Ράλλης υποσχόνταν την παραδειγματική τιμωρία των τρομοκρατών. Τουλάχιστον δύο οργανώσεις ήταν τότε ενεργές και καταζητούνταν. Η 17Ν και ο ΕΛΑ. Την ευθύνη για τις πυρκαγιές ανέλαβε λίγες μέρες αργότερα η "Επαναστατική οργάνωση Οκτώβρης 80". Ο Μαοϊκός φίλος Αλκης είχε γλυτώσει παρα τρίχα.

Ο Αλκης τρομοκρατήθηκε. Ναί, είχε παρέες μαοϊκές, τέτοιες ήταν οι παρέες τότε, τέτοιες και οι εποχές. Μα ζημιά δεν είχε κάνει. Ακολούθησαν αργότερα και άλλοι εμπρησμοί (Kλαουδάτος, Ατενέ, Δραγώνας, Λαμπρόπουλος στον Πειραιά), βάζοντας την ταφόπλακα στο τότε ελληνικό λιανεμπόριο. Οι ένοχοι δεν βρέθηκαν ποτέ. Υπο το καθεστώς του φόβου και της εκδίκησης, ο Αλκης φοβήθηκε να γυρίσει στο στρατόπεδο, παράτησε φοβισμένος τη θητεία του, λιποτάχτησε, και κρύφτηκε κάπου για καιρό, μέχρι που ωρίμασε μέσα του η ιδέα να ζήσει παράνομος. Είχε δεί πολλά απο τον πατέρα του και φοβόνταν.

Και χάθηκε έτσι για χρόνια. Εζησε σε κάμποσες πόλεις, σε νησιά και μικρά χωριά της περιφέρειας, ξανάρθε παράνομα κάποτε και στην Αθήνα. Και μόνον πολλά χρόνια αργότερα, (με τη βοήθεια κάποιου δικηγόρου που του έδωσε το ΚΚΕ), ξαναζήτησε πίσω τη ζωή του, τή νομιμη παρουσία του ως έλληνα πολίτη, την ίση ύπαρξή του ανάμεσα στους άλλους έλληνες. Δέχτηκε να πληρώσει για την λιποταξία του, να κάνει φυλακή, να προσφέρει στην πατρίδα. Οι νόμοι είχαν κάπως ηρεμήσει, οι Μαοϊστές δεν ήταν πιά της μόδας, οι καιροί είχαν αλλάξει, νέοι τρομοκράτες είχαν πια εμφανιστεί. Κάποια μέρα στα δικαστήρια, του έδωσαν πίσω τη ζωή του.

Τον παλιό μου φίλο και γείτονα Αλκη ξανασυνάντησα ξανά το καλοκαίρι, ήπιαμε, φάγαμε και μιλήσαμε για τα παλιά. Ηταν τώρα ενας μεσήλικας χωρίς μαλλιά, με οικογένεια και παιδιά, μια γυναίκα που γνώρισε στην παρανομία, ευτυχισμένος όμως, έχοντας αφήσει πίσω του εναν εφιάλτη.

"Και πώς έμπλεξες εσύ με τους Μαοϊστές ρέ Αλκη;" τον ρώτησα απο ενδιαφέρον.
"Δεν ξέρω φίλε" αποκρίθηκε εκείνος σηκώνοντας τους ώμους. "Ετσι ήταν η εποχή. Μοντέλα σκέψης ψάχναμε. Και αντίδρασης. Τις πιο πολλές φορές άκακα και θεωρητικά. Αυτά υπήρχαν τότε γύρω μας, απο εκεί ψωνίζαμε".

Και καθώς τσουγκρίσαμε τα ποτήρια με τα ούζα, με κοίταξε πάλι, τούτη τη φορά χαριτωλογώντας, και μου πέταξε και την αριστερή ατάκα του. "Και κείνο το βιβλίο που βρήκανε στο σπίτι, το Κεφάλαιο του Μάρξ, που λέγαμε, δεν το επιστρέψανε ποτέ, το ξέρεις; Το διαβάζανε στη ζούλα, οι κουφάλες..."

10 comments:

  1. Οι περισσότεροι στην πρώτη μας νεότητα περάσαμε από την επαναστατική μας περίοδο και θέλαμε να αλλάξουμε αυτόν τον κόσμο, αλλά ούτε μολότωφ πετάξαμε ούτε οπλιστήκαμε με καλάσνικοφ.
    Είχαμε σε κάτι να πιστέψουμε άσχετα αν τα πράγματα μας απογοήτευσαν αργότερα.Ακόμα και ο φίλος σου που γράφεις σαν μαοϊκός είχε κάποια ιδεολογία, άσχετα αν συμφωνεί ή διαφωνεί κανείς με αυτή.
    Σήμερα που ζούμε μια εποχή έλλειψης ιδεολογιών, η έλλειψη αυτή έχει σαν αποτέλεσμα μερικοί της σημερινής νέας γενιάς να μην έχουν κάποια ιδεολογία να στραφούν, αισθάνονται προφανώς πνιγμένοι μέσα σε μια κοινωνία στην οποία δεν βλέπουν κάποια ορατή διέξοδο με αποτέλεσμα να αναπτύσσουν ένα μίσος που στρέφεται όχι μόνο κατά του κοινωνικού στάτους αλλά ουσιαστικά εναντίον καθετί που στα μάτια τους έχει κάποια εξουσία.
    Ο όρος αντιεξουσιαστής στην ουσία δεν υπήρχε παλιότερα.

    ReplyDelete
  2. Έτσι ήταν τότε τα πράγματα Locus. Τα σκιαζε η φοβέρα...
    Και διαλύσαμε τελείως την Αστυνομία για 25 χρόνια, απαξιώσαμε τον ρόλο του Αστυνομικού, για να δείξουμε ότι γίναμε δημοκράτες. Μέχρι που σιγά- σιγά, μετά την δολοφονία του Άγγλου Ταξίαρχου, αρχίσαμε να αποκτούμε δομές και εργαστήρια όπως οι άλλες πολιτισμένες χώρες. Ίσως σε καμμιά 30αρια χρονάκια να αποκτήσουμε επαγγελματική αστυνομία.

    ReplyDelete
  3. "Ζωή χωρίς όρια"
    Αυτή είναι, κατά την γνώμη μου, η βασική αιτία που οδηγεί τα περισσότερα σημερινά παιδιά να βρίσκονται μπλεγμένα σε παρόμοιες καταστάσεις.

    Παιδιά που μεγάλωσαν χωρίς να έχουν τους γονείς τους δίπλα τους αλλά μάλλον απασχολημένους με τον πλουτισμό.....
    Παιδική παραμέληση υπήρχε πάντα η διαφορά του σήμερα είναι ότι έχει μειωθεί ο φόβος της τιμωρίας, λόγω της ατιμωρησίας επί σειρά ετών.......

    Πχ Μολότοφ, καταστροφές, επιθέσεις κατά της αστυνομίας , ληστείες κλπ , χωρίς να υπάρξει ουσιαστική “αντίδραση” δεν είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς που θα κατέληγαν....
    Αν είχε υπάρξει έγκαιρη αντίδραση π χ παραδειγματική τιμωρία στα πρώτα στάδια , ίσως τα πράγματα να ήταν διαφορετικά για πολλούς από αυτούς....δλδ η πολιτεία στο ρόλο του γονέα!

    Εξαιρούνται οι επικεφαλής που δείχνουν να έχουν βαθύτερα κίνητρα.

    Διαβάζοντας την προκήρυξη, μετά την δολοφονία του δημοσιογράφου Γκόλια, παρατηρείς το γενικευμένο και τυφλό μίσος κατά της αστυνομίας , νομίζω, ότι παραπέμπει σε πιθανή παιδική σεξουαλική ή άλλη κακοποίηση παρά σε οποιοδήποτε άλλο ιδεολογικό-πολιτικό κίνητρο!
    Μπερδεμένα πράγματα.

    ReplyDelete
  4. Υπάρχουν οι Άλκηδες, αλλά υπάρχουν κι οι Άκηδες, φίλε μου. Κι οι δεύτεροι δεν την πληρώνουν ποτέ. Γι' αυτό παιδιά καλών οικογενειών ονειρεύονται επανάσταση.
    Όσο για την αστυνομία, αντί να ρίχνει πυροτεχνήματα τέτοιου είδους για να μας τραβάει την προσοχή αλλού, καλά θα κάνει να μαζέψει τους αποχαλινωμένους ματατζήδες που έχουν τακιμιάσει με τους χρυσαυγίτες και θέλουν να προκαλέσουν νέους θανάτους!
    Η Ελλάδα κινδυνεύει από έναν νέο εμφύλιο, Λόκους, και όχι από τρομοκράτες του γλυκού νερού. Μακάρι να διαψευστώ.

    ReplyDelete
  5. Το να μπορεί ένα κράτος σήμερα να έχει αστυνομικούς που μπορούν να διαχωρίζουν τον τρομοκράτη από ένα εξεγερμένο παιδί ή νέο, δεν είναι ακατόρθωτο.

    Αυτό προυποθέτει ανάλογης ποιότητας ανθρώπων που εξασκούν το λειτούργημα του προστάτη του πολίτη.

    Στα δικά μου μάτια σήμερα φαντάζουν ίδιοι:

    Εξαγριωμένοι και καταπιεσμένοι πολίτες χωρίς στολή που τους κυνηγούν εξαγριωμένοι και καταπιεσμένοι πολίτες με στολή.

    Καλησπέρα

    ReplyDelete
  6. Πράγματι Αθεόφοβε, ο όρος αντιεξουσιαστής δεν υπήρχε παλιότερα, και αυτό που υποδηλώνει σήμερα είναι ασαφές. Αλλά γιατί λέμε οτι πνίγονται οι νέοι σήμερα? Δεν έχω δεί ακόμα διαδηλώσεις για δουλειές, δεν έχω δεί ακόμα διαδηλώσεις για καλύτερα σχολεία και πανεπιστήμια. Πνίγεσαι απο κάτι όταν προσπαθείς να πάρεις κάτι, όταν διεκδικείς κάτι, και δεν υπάρχει, γιατί στο στέρησαν. Και τότε διαμαρτήρεσαι με κάποια πρόταση, με κάποιο αίτημα. Αυτά τα παιδιά δεν έχουν κανένα αίτημα.

    Θα συγχωρήσω την ορμή της νιότης βέβαια. Μέσα στο πλήθος όλων αυτών των αντιεξουσιαστών, πολλοί συμμετέχουν γιατί έτσι είναι οι καιροί, αυτή ειναι η μόδα. Οπως ο φίλος μου ο Αλκης.

    ReplyDelete
  7. Φίλε Dormammu, επαγγελματική αστυνομία θα αργήσουμε πολύ να αποκτήσουμε, απλά ειναι θετικό νομίζω, πως κάποιο τμήμα της τουλάχιστον, λειτουργεί πλέον μέ κάποια μεθοδικότητα καλύτερη της λογικής "ντού και ξύλο".

    ReplyDelete
  8. ΔΕν ξέρω αν θα διαψευστείς φίλε Λωτοφάγε, όλοι οι έλληνες περιμένουν πλέον την εφιαλτική έκρηξη που ακόμα δεν έχει έρθει. Και που όταν έρθει, μπορεί να είναι θανατηφόρα. Μονάχα που δεν θα μπορέσουμε πια να ξεχωρίσουμε και τις παράπλευρες απώλειες, τα θύματα εκείνα που ειναι πράγματι αθώα, που με την ορμή της νιότης έμπλεξαν με κάτι που ήταν ίσως του γλυκού νερού. Γι αυτό αφηγούμαι την ιστορία του Αλκη.

    ReplyDelete
  9. Δύσκολο αυτό φίλη Βάσσια να ξεχωρίσεις το εξεγερμένο παιδί απο τον αληθινό τρομοκράτη. Ναί, δεν ειναι ακατόρθωτο. Και σίγουρα προυποθέτει μια μεθοδολογία σκέψης καλύτερη απο τη σημερινή. Τουλάχιστον, άν είμαι δηλαδή δίκαιος με την αξιολόγησή μου, κάποιο τμήμα της αστυνομίας, λειτουργεί σήμερα μέ κάποια μεθοδικότητα καλύτερη της λογικής "ντού και ξύλο". Κατα τα λοιπά, ο κίνδυνος να καούν τα χλωρά μαζί με τα ξερά ήταν και παραμένει μεγάλος.

    ReplyDelete
  10. Φίλε Γιώργο, σύμφωνώ. "Ζωή χωρίς όρια" λοιπόν, απουσία οικογένειας και ατιμωρησία. Πως να διαφωνήσω. Ετσι χτίστηκε ιδεολογικά η μεταπολιτευτική Ελλάδα, σταδιακά, με το σύνθημα "ο λαός στην εξουσία". Αυτός λοιπόν είναι ο λαός. Η απουσία της οικογένειας είναι χαρακτηριστική. Νάσαι καλά.

    ReplyDelete