Οδύσσειες

Μερικούς, η πατρίδα τους σκοτώνει δυό φορές. Τη μία όταν τους δείχνει σιωπηλά το δρόμο της φυγής, μόνη ελπίδα επιβίωσης και ελπίδας. Σαν και τη μεγάλη φυγή του μεταπολέμου, όταν ο ελληνισμός σκόρπισε με τα καράβια στα πέρατα του κόσμου. Εκατομύρια μετρήθηκαν κάποτε οι έλληνες της ομογένειας, βάλτε και τις επόμενες γενιές, αδύνατον πιά να ξέρουμε τί ακριβώς χάσαμε σε ανθρώπινο δυναμικό. Γέμισε η Αμερική με έλληνες, πρώτη πόλη σε ελληνικό πληθυσμό εκτός Ελλάδας η Μελβούρνη, χιλιάδες σκόρπιοι άνθρωποι παντού.

Στην κατοχική Ελλάδα, η οικογένεια της Μίνας πείνασε στην Αθήνα, και κατέφυγε στο χωριό της μάνας μου όπου ο παππούς μου είχε χωράφια, λάδια και φαγητό. Και μετά τον πόλεμο, τρείς οικογένειες έφυγαν για τον Καναδά, μαζί με χιλιάδες άλλες. Η Μίνα γεννήθηκε στο Μοντρεάλ, και είχε τρείς μητρικές γλώσσες. Τα ελληνικά της μάνας της, τα αγγλικά της νέας πατρίδας, και τα γαλλικά του Κεμπέκ. Τρείς γλώσσες και τρείς κουλτούρες ισορροπούνε μέσα της μια ολοκληρη ζωή.

Κάποτε, το Κεμπέκ μπήκε σε προβλήματα, και η Μίνα μετακόμισε στο Τορόντο. Αλλη ζωή εκεί, άλλη κουλτούρα, άλλα βάσανα. Και μόλις συνήθισε, παντρεύτηκε τον Κώστα απο τη Ναύπακτο, και μέσα σε λίγο καιρό, τον ακολούθησε στην Ελλάδα. Ηταν όνειρο του άντρα της να γυρίσει στην πατρίδα. Δεν παραπονέθηκε καθόλου, λέει, ανακάλυψε έτσι ξανά την πατρίδα των γονιών της.

Μα κάποτε, ο Κώστας και η Μίνα χάθηκαν στους δαίδαλους της σύγχρονης και χρεωκοπημένης μακρινής πατρίδας, αναρωτήθηκαν που έφεραν τα παιδιά τους να μεγαλώσουν, τι ακριβώς θα έκαναν στην Ελλάδα του Μνημονίου. Και μετά απο δύο χρονια ζωής στην Ελλάδα, τώρα επιστρέφουν ξανά στον Καναδά.

"Εμείς δεν έχουμε τίποτα να χάσουμε πιά", μου ανακοίνωσε η Μίνα. "Τα έχουμε ήδη χάσει όλα. Αναμνήσεις, επαφή, όνειρα να ζήσουμε και να επιστρέψουμε ξανά στον τόπο μας. Εγώ δεν παραπονέθηκα ούτε μέρα, ξέρεις, ο άντρας μου ήταν εκείνος που στεναχωρέθηκε, εκείνος μου ζήτησε να φύγουμε. Δεν μπορώ άλλο, θέλω ενα μέρος να ζήσω, να ελπίσω, να γελάσω. Τόσες μετακομίσεις. Αυτό το πράγμα θα γίνεται συνέχεια, αντε δώ, άντε εκεί, μια ζωή στο αεροπλάνο;"

Η δεύτερη φυγή είναι η σκληρότερη. Γιατί άν η πρώτη είναι τυχαία, η δεύτερη είναι συνειδητή. Για όσους γνώρισαν δύο πατρίδες, η ευλογία και η κατάρα απέχουν λίγο. Και όταν επιστρέφουν πίσω ξανά, για δεύτερη φορά, με τα όνειρα και τα φτερά καταρρακωμένα, είναι άλλοι άνθρωποι. Πιο απόμακροι, πιο σιωπηλοί. Δεν ξέρω αν είναι καλύτεροι ή χειρότεροι. Δεν μπορώ να ξέρω. Γιατί μέχρι σήμερα έφυγα μόνον μια φορά. Και προτιμώ ακόμα, το ποιητικό όνειρο του Οδυσσέα.