Πανεπιστήμια

Mια χώρα φτιάχνει πανεπιστήμια για πολλούς και διάφορους λόγους. Μερικές χώρες δημιούργησαν κύκλους πανεπιστημιακών σπουδών για να ικανοποιήσουν κάποια τους ανάγκη. Η Ολλανδία ας πούμε δημιούργησε πολυτεχνεία με έμφαση την εφαρμοσμένη Μηχανική γιατί πάλευε και παλεύει ακόμα με το νερό. Για να φτιάξει σύγχρονα φράγματα, γέφυρες και υποδομές που θα συνυπάρχουν με το στοιχείο που την έπνιγε. Για να επιβιώσει.

Αλλη ανάγκη ήταν το Εμπόριο και η Βιομηχανία. Η Ελλάδα είχε κάθε λόγο να δημιουργήσει κύκλους σπουδών σε θέματα Ναυπηγικής γιατί ήταν και είναι μια χώρα που εμπορεύεται διεθνώς μέσα απο τη θάλασσα. Χρειαζόνταν λοιπόν ναυπηγεία, γνώσεις πάνω σε επεξεργασία μετάλλων και χάλυβα, σπουδές για να στελεχώσει τους εμπορικούς της στόλους. Αλλες χώρες δημιούργησαν αυτοκινητοβιομηχανίες, αεροναυπηγική και όλα τα συναφή, γιατί εκεί πρόσθεταν υπεραξία στα προιόντα τους και με αυτό τον τρόπο δημιουργούσαν πλούτο και δουλειές.

Ο Τρίτος Κόσμος προσαρμόσθηκε πάνω στην πολιτική της "μεταποίησης" προιόντων και της επεξεργασίας πρώτων υλών. Εκεί είχε κάποιο συγκριτικό πλεονέκτημα, και εκεί έδωσε έμφαση. Η Ινδία τόριξε στη δημιουργία λογισμικών. Ικανοποιούσε έτσι μια πραγματική μέν ανάγκη, και δημιουργούσε δουλειές εκ του μηδενός που δεν απαιτούσαν χρηματική επένδυση και μακροχρόνιες αποσβέσεις. Η Ρωσία που δεν είχε προιόντα αγοράς έδωσε έμφαση στον φυσικό της πλούτο. Η Κίνα πάτησε πάνω στο φτηνό εργατικό δυναμικό της. Ακόμα και η Κούβα προσπάθησε να επενδύσει πάνω σε ιατρικές έρευνες ελπίζοντας πως εκεί θα έκανε τη μεγάλη ιστορική της τομή.

Αλλά καμμιά χώρα δεν έχει την πολυτέλεια να δημιουργεί πανεπιστήμια πέραν των άμεσων στρατηγικών και πραγματικών της αναγκών. Πέραν δηλαδή του στρατηγικού πλαισίου μέσα απο το οποίο ελπίζει να αναπτυχθεί. Και καμμία κοινωνία δεν μπορεί να σπαταλήσει τους πολύτιμους πόρους της και το ανθρώπινο δυναμικό της για την δημιουργία πανεπιστημίων βασισμένα πάνω σε ανόητες φιλοσοφικές θεωρήσεις. Τραγικό παράδειγμα ο Ισλαμικός κόσμος. Την ώρα που η κοινωνική του έκρηξη ισοπεδώνει τα πάντα, μια θάλασσα νέων ανθρώπων δεν έχουν τίποτα για να εμπορευτούν, καμμία αγορά να απευθυνθούν, κανένα ταλέντο και γνώση να πουλήσουν. Η μεγαλύτερη επένδυση του Ισλαμικού κόσμου ήταν και είναι οι Ισλαμικές σπουδές. Εκεί είχε φιλοσοφικό κόλλημα, και εκεί ακριβώς κόλλησε.

Τα πανεπιστήμια είναι χώροι γνώσης που εκπορεύονται πρωταρχικά απο τις πραγματικές ανάγκες μιας κοινωνίας, και όχι απο τα φιλοσοφικά της και ιδεολογικά της κολλήματα. Δεν φτιάχνεις πανεπιστήμια για να δημιουργήσεις "πολίτες" με ταξική συνείδηση και συνδικαλιστική μανία που θα στελεχώσουν άθλια κομματικά συμφέροντα ενός πελατειακού και κλεπτοκρατικού κρατικοκεντρικού υπερκράτους. Η φτιάχνεις επιστήμονες ή δημιουργείς στελεχάρες.

Το νομοσχέδιο της κας Διαμαντοπούλου κινείται στη σωστή κατεύθυνση. Δεν τα διορθώνει όλα, αλλά είναι μια σωστή αρχή. Ας μην εφαρμόσουμε το σκεπτικό του "analysis-paralysis". Η Ελλάδα πρέπει να δεί τι ακριβώς πανεπιστήμια έχει, τί θα κρατήσει και γιατί, και τί επιτέλους θα κλείσει. Μερικά ΤΕΙ που παράγουν ηλεκτρολόγους, υδραυλικούς και επαγγέλματα χρήσιμα και άμεσης ανάγκης πρέπει να παραμείνουν. Τα υπόλοιπα ας κλείσουν. Τα πανεπιστημιακά μπακάλικα που γέμισαν την Ελλάδα με απίθανες και κωμικές σπουδές τύπου "μάρκετιν αγροτικών προιόντων" και "παραδοσιακών μουσικών οργάνων" πρέπει να εξαλειφθούν. Η χώρα δεν χρειάζεται 30 πανεπιστήμια για να βολευτούν ημέτεροι και να δουλέψουν τα μπαράκια. Με όλο τον σεβασμό, δεν καταννοώ γιατί η γενέτειρά μου χρειάζεται πανεπιστήμιο (το οποίο επιζητεί επίμονα για ευνόητους λόγους).

Δεν χρειαζόμαστε ούτε 35 γεωπονικές σχολές, ούτε πληθώρα ιταλικών και γαλλικών σπουδών, ούτε και κάτι πασοκιές τύπου "Κέντρο ερευνών Ευξείνου Πόντου". Αυτοί που επιθυμούν να μάθουν μια ξένη γλώσσα θα την μάθουν μέσα απο τις δυναμικές της ελεύθερης αγοράς. Κάποιοι θα φτιάξουν σχολεία του είδους. Αλλωστε τα τελευταία χρόνια, υπέροχες ιστορικές μελέτες έχουν δημιουργηθεί και γραφτεί περισσότερο απο το μεράκι απλών ερευνητών παρά μέσα απο τα οργανωμένα ιστορικά πανεπιστημιακά τμήματα που έχουν βουλιάξει στον τραμπουκισμό και την αναξιοκρατία.

Τα κόμματα δεν έχουν θέση στα πανεπιστήμια. Ούτε οι αιώνιοι φοιτητές, ούτε οι στελεχάρες.Ούτε έχουν καμμία δουλειά οι φοιτητές να συμμετάσχουν στην στελέχωση των πανεπιστημίων. Η εκλογή και στελέχωση των πανεπιστημίων είναι δουλειά της πρυτανείας και των ακαδημαικών της. Δεν μπορεί ο κάθε νιοφερτος καραγκιόζης πρωτοετής που μόλις έφυγε απο το σπίτι του και δεν έχει ακόμα ιδέα απο τι αποτελείται ο κόσμος να οργανώνει πανεπιστήμια και κύκλους σπουδών.

Και τέλος δεν βλέπω καμμία λογική στο γιατί οι έλληνες φοιτητές δεν μπορούν να συμμετάσχουν στοιχειωδώς στη χρηματοδότηση των ίδιων των σπουδών τους. Γιατί δεν μπορούν να αγοράσουν κάποια βιβλία με δικά τους έξοδα, γιατί να μην συνεισφέρουν στα λειτουργικά έξοδα του ιδρύματος που τους μορφώνει. Δεν μπορεί να αποτελεί επαναστατική ιδέα να πληρώνουν και οι φοιτητές κάποια δίδακτρα. Στην Ελλάδα άλλωστε η μέση ελληνική οικογένεια στηρίζεται απόλυτα σε μακροχρόνια ιδιαίτερα φροντιστηριακά μαθήματα για την επιτυχία των παιδιών της. Και ξοδεύει εκεί εκατομμύρια. Γιατί δεν θα μπορούσαν οι φοιτητές να πληρώνουν 1000 ευρώ τον χρόνο για το περιβάλλον που τους μορφώνει;

Γράφω αυτές τις σκέψεις με τη λογική ενός ανθρώπου που μπήκε κάποτε σε ενα πανεπιστήμιο όχι για να αλλάξει τον κόσμο (αυτό γίνεται έτσι κι αλλιώς συλλογικά), αλλά ως ενας χαμηλών τόνων μαθητής που επιζήτησε κάποια γνώση, ικανή και αναγκαία για να μπορέσει να βιοπορισθεί σε εναν αληθινό κόσμο. Ναί, είχα και διατηρώ και εγώ ακόμα τις φιλοσοφικές και πολιτικές μου θεωρήσεις για αυτόν το κόσμο, γνωρίζω και εγώ τον Μάρξ όσο τον ξέρουν όλοι μας, γνωρίζω και εγώ την παγκοσμιοποίηση, εχω υπόψιν μου και εγώ τις αγορές, τη λέσχη Μπίλτνερμπεργκ και τους κερδοσκόπους. Επρεπε όμως να βρώ ενα επάγγελμα για να ζήσω, και ένα σοβαρό περιβάλλον περισυλλογής για να με μορφώσει. Χωρίς να με ενοχλούν τραμπούκοι, και με καθηγητές που έρχονταν στο μάθημα.

Τους έδωσα μερικά χρόνια απο τη ζωή μου. Πλήρωσα τα βιβλία μου και τα εργαστήριά μου. Και εκείνοι μου πρόσφεραν εκείνα που είχαμε συμφωνήσει. Και έτσι σήμερα εργάζομαι. Σε παγκοσμιοποιημένη (ευτυχώς ή δυστυχώς) αγορά. Και ακόμα προσπαθώ να αλλάξω τον κόσμο όσο και όλοι οι άλλοι. Και επειδή δεν είμαι θεωρητικός της ζωής και έχω καεί σε πολλές αγορές και κράτη, να κλείσω το πόστ μου με κάτι εντελώς προσωπικό. Για διάφορους λόγους, ενδιαφέρθηκα κάποτε να σπουδάσω Ανθρωπολογία. Χωρίς κανείς να μου πεί πως θα βιοπορισθώ απο κάτι τέτοιο, ή έχοντας την απαίτηση να με βολέψει κάπου κάποιος.

Βρήκα λοιπόν έτσι ενα ακόμα πανεπιστήμιο και γράφτηκα. Με δικά μου έξοδα και με απόλυτη επίγνωση πως κάνω κάτι για μένα, ικανοποιώντας ενα χόμπι μου αν θέλετε, μια προσωπική μου ιδιορυθμία. Η κοινωνία λοιπόν του πανεπιστήμιου όπου πηγαίνω, δεν επενδύει επίσημα σε σπουδές Ανθρωπολογίας. Γι αυτό και τις πληρώνω. Και αν κάνετε μια μικρή έρευνα, θα διαπιστώσετε πως οι περισσότεροι κύκλοι σοβαρών και οργανομένων σπουδών στις λεγόμενες Κοινωνικές, Κλασσικές και Ιστορικές επιστήμες βρίσκονται σε κοινωνίες οπου η πανεπιστημιακή εκπαίδευση ειναι στρατηγικά προσανατολισμένη στις ανάγκες της Αγοράς. Και όχι σε κοινωνίες οπου υποτίθεται πως το Πανεπιστήμιο υπάρχει για τις ανάγκες "της κοινωνίας".