Monday, March 14, 2011

Ιαπωνία

Την ώρα της βιβλικής καταστροφής της, τη φέρνω στο μυαλό μου σαν μια απο τις πιό θαυμαστές χώρες που ήμουν τυχερός να επισκεφθώ, ενας χώρος εσωστρεφής και ξένος, απόμακρος και μυστηριώδης, μα και συνάμα σεβάσμιος και αξιοπρεπής. Διατηρούσε το τοπίο της όπως ο κηπουρός τον κήπο, καθένας ξεχωριστά και όλοι μαζί, μια κοινωνία που απο τα βάθη της Ιστορίας άνοιξε με τη βία στον έξω κόσμο, και ενώ αρίστευσε σε γνώση και υπερμοντερνισμό, κράτησε συνάμα σαν φυλαχτά και εκείνα που αγαπούσε και ήταν κομμάτια της ψυχής της. Mαθημένη απο τις καταστροφές, η Ιαπωνία σήμερα ξαναδοκιμάζεται. Μα θα αντέξει πιστεύω. Απο υπερηφάνια, αγάπη προς τη σκληρή δουλειά και σεβασμό προς την Ιστορία της.

Μπήκα μια μέρα στα έγκατα της ψυχής της, χαμένος για λίγες μέρες στις μαγικές ιστορικές της πόλεις, το Nikko, την Kamakura, και το πανέμορφο Kyoto, που γλύτωσε παρα τρίχα μια άλλη βιβλική καταστροφή, τον αμερικανικό βομβαρδισμό του 2ου παγκοσμίου πολέμου, που ήταν στα σκαριά να δημιουργήσει μια ασιατική "Δρέσδη", και που κάποιοι ευσυνείδητοι ακαδημαϊκοί κατάφεραν να πείσουν τον αμερικανό πρόεδρο να ματαιώσει. Ο ήχος μιας ξύλινης καμπάνας ηχούσε καθώς έπαιρνα αυτή την ανηφόρα, σε ενα τοπίο αιώνων που φιλοξενούσε πανέμορφα χειροποίητα τέμπλα, λιτά νεκροταφεία και μανικιουρισμένους εξωτικούς κήπους. Στους ξύλινους πανάρχαιους ναούς, οι επισκέπτες άφηναν καποιες γραπτές ευχές για τους νεκρούς και τη ζωή. Εκεί ένοιωσα τόν απόλυτο σεβασμο και δέος του κόσμου προς τον πολιτισμό που κουβαλάει. Δύο πράγματα είναι αμέσως αντιληπτά σ' αυτή τη χώρα. Η καθαριότητα και ο σεβασμός πρός τη φύση, και το υπέρμετρο βάρος της Ιστορίας.

Ενας εσωστρεφής και ορθολογικός λαός, οι Ιάπωνες τηρούν με συνέπεια μια σειρά απο συμπεριφορές ποτισμένες απο πανάρχαιους συμβολισμούς και τελετουργίες αιώνων. Στα θέατρα της χώρας η θεατρική θεματολογία κρατάει ακόμα απο την εποχή των Σαμουράϊ και των οργανωμένων φέουδων, πνιγμένη στην πανδαισία των χρωμάτων της φύσης και των πολεμικών στολών και κιμονό που εναλλάσσονται στη σκηνή με μουσική υπόκρουση και μουρμουρητό αιώνων,σε μια ατμόσφαιρα πλήρους κατάνιξης, ησυχίας και ακινησίας. Κάποια θεατρικά έργα διαρκούν 8 ώρες! Και στα μικρά εστιατόρια όπου τα φαγητά εκτίθενται σε ανοιχτή θέα με περιγραφή και τιμές, θυμάμαι ακόμα την υπόκλιση της υποδοχής και της αποχώρησης, σεβασμός και αυτός προς τον άγνωστο πελάτη που επέλεξε το μικρό οικογενειακό μαγαζί για το φαγητό του.

Η αισθητική της αγοράς έχει την αίσθηση της γειτονιάς και μια αφοπλιστική απλότητα. Παρόλη την κουλτούρα της εργασιομανίας και της ξέφρενης παραγωγής που εκτόξευσε τη χώρα απο τις στάχτες σε μια βιομηχανική υπερδύναμη, το στοιχείο της υπερβολής, τόσο αληθινά έντονο στην Αμερική και τόσο μιμητικά ψεύτικο στην Ελλάδα, έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τη δεύτερη διάσταση της Ιαπωνικής ψυχής, εκείνη της λιτής και απλοϊκής ύπαρξης. Παντού, οι δύο Ιαπωνίες, εκείνη του ηλεκτρονικού υπεμοντερνισμού και η άλλη της ιστορικής απλότητας, γίνονται έντονα αισθητές και συνυπάρχουν υπέροχα. Απο το ντύσιμο μέχρι την αγορά.

Την είδα απο μακριά να διασχίζει την κόκκινη γέφυρα του πάρκου. Με το κιμονό. Αργό περπάτημα, χαμόγελο και ηρεμία. Ξεπέρασα τον δισταγμό μου να της ζητήσω μια φωτογραφία. Τηρώντας το ιαπωνικό πρωτόκολο, υποκλίθηκα με σεβασμό και της μίλησα. Υποκλίθηκε και εκείνη ευγενικά με ένα πλατύ χαμόγελο, και υποκλινόμενη με τη σειρά της, μου επέτρεψε τη φωτογραφία. Ηταν μια μαθήτρια γυμνασίου που συνήθως ντύνονταν με μπουζάκια απο τα καλάθια της λαϊκής, αλλά τις κυριακές ζώνονταν την παράδοση της χώρας της και έβγαινε βόλτα στο πάρκο. Ηταν η προσωποποίηση των δύο Ιαπωνιών. Την έφερα στο μυαλό μου καθώς άκουσα και είδα τον τρομακτικό σεισμό της καταστροφής. Ελπίζω να είναι καλά. Το όνομά της ήτανε Yukari. Μου χάρισε μία απο τις ομορφότερες φωτογραφίες που τράβηξα ποτέ μου.

--------------------------
All pictures by Locus Publicus, free for public use
Japan

--------------------------

Massive earthquake hits Japan
Japan: earthquake aftermath
Japan: Vast devastation
Japan: New fears as the tragedy deepens
Japan: Continuing crisis
Japan: Hopes fade for finding more survivors
Japan: One week later

11 comments:

  1. Καλήμερα απο τα Χανιά.
    Ξύπνησα με την είδηση άλλης μιας έκρηξης στο πυρινικό εργοστάσιο της Fukushima και μετά διάβασα αυτό το άρθρο.Αν ένας σεισμός έκανε τόση ζημιά σε αυτό τον καλά προετειμασμένο λαό δεν μπορώ να φανταστώ τι θα έκανε οπουδήποτε αλλού στον κόσμο.Ας ελπίσουμε τέτοιες συμφορές να μην ξανασυμβούν σε κανένα και οι ανθρώποι εκεί να ξανασταθούν γρήγορα στα ποδια τους.

    ReplyDelete
  2. Τι όμορφο άρθρο, Locus, και πόσο ακριβές και αληθινό. Όπως και να βλέπουμε, ιστορικά, την Ιαπωνία και τους Ιάπωνες, απ' έξω, από τα μάτια του Μάρκο Πόλο μέσα στην Κινεζική αυλή, ως το Περλ Χάρμπορ, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε πόσο, μέσα στην χώρα και το πολιτισμό τους, η ανάρτησή σου αποδίδει τα δικαιότατα. Πράγματι θα την ξαναχτίσουν.

    Μια φράση σου που κάθισε μέσα στην καρδιά μου είναι η φράση: "μια κοινωνία που από τα βάθη της Ιστορίας άνοιξε με τη βία στον έξω κόσμο, και ενώ αρίστευσε σε γνώση και υπερμοντερνισμό, κράτησε συνάμα σαν φυλαχτά και εκείνα που αγαπούσε και ήταν κομμάτια της ψυχής της". Όταν την διαβάζω όμως σκέφτομαι με παράπονο, όχι την Ιαπωνία, μα μια άλλη χώρα, που, "ωσάν αυτή που μού 'λαχε δεν είδα".

    ReplyDelete
  3. This comment has been removed by the author.

    ReplyDelete
  4. Υπέροχο post , εξαίσιες φωτογραφίες. Δυστυχώς δεν έχω επισκεφτεί ακόμα αυτή τη χώρα. Είναι τραγικό το συμβάν. Ούτε μπορώ να διανοηθώ το μέγεθος του χάους που θα είχε προκαλέσει κάτι αντίστοιχο αν είχε συμβεί στην περιοχή που μένω.
    Αισθάνομαι αρκετά μακρυά όσον αφορά τον τρόπο σκέψης, τους κώδικες συμπεριφοράς και την κουλτούρα του λαού της Ιαπωνίας. Αναγνωρίζω παράλληλα την απίστευτη προσφορά αυτού του λαού στον παγκόσμιο πλούτο σε όλα τα επίπεδα. Ζώντας πάντως σε μια περιοχή με πολύ σημαντικό πληθυσμό (5% κατά μέσο όρο περίπου του πληθυσμού των γύρω περιοχών είναι Ιαπωνικής καταγωγής) αισθάνεσαι με έναν εντελώς ενστικτώδη τρόπο κάπως πιο κοντά αυτή την καταστροφή.
    Είναι δύσκολο επίσης γεγονότα σαν και αυτό να μη σε κάνει να αναλογίζεσαι τη θέση του ανθρώπου ως οργανισμού στη γη, και το σύμπαν γενικότερα βέβαια και να σε κάνει να ξανασκέφτεσαι αν έχεις θέσει σωστά τις προτεραιότητες στη ζωή σου.
    Για την ώρα, εγώ πάντως σκέφτομαι ότι μιας και δεν μπορούμε να εξακριβώσουμε με βεβαιότητα αν οι προσωπικές ή ομαδικές προσευχές βοηθούν, ας κάνει ο καθένας ό,τι πρακτικά ουσιαστικό μπορεί να βοηθήσει.

    ReplyDelete
  5. Πώς συνδυάζει αυτός ο λαός την παράδοση με τον νεωτερισμό; Η φωτογραφία της παραδοσιακής μαθήτριας είναι πολύ γραφική, και συνάμα διδακτική. Θα έκανε κάτι ανάλογο μια ελληνίδα π.χ. στην Ακρόπολη; Μακάρι να ορθοποδήσουν ξανά οι άνθρωποι και να σβήσουν τις τεράστιες πληγές που βλέπουμε αυτές τις μέρες στις οθόνες μας.

    ReplyDelete
  6. Συνταρακτικές οι εικόνες από την μυστηριακή αυτή χώρα,όπου η extreme τεχνολογική πρόοδος δεν ισοπέδωσε την Ιστορία και την ταυτότητα της.
    Τραγική υπόμνηση της Πανίσχυρης Φύσης,όχι ως τιμωρού του βιασμού απ τον Ανθρωπο,αλλά αντίθετα, ως αδιάφορης προς Εμάς,ένα μικρό,ίσως,κεφάλαιο στην Γεωλογική Ιστορία ή ένα ενδιαφέρον κοσμικό Πείραμα που στη σύντομη διαδρομή του απεκτησε την πεποίθηση πως αυτό καθορίζει τα Πάντα...

    ReplyDelete
  7. Η Ιαπωνία θα ξαναβρεί τον ρυθμό της σύντομα,
    Μπορεί το μέγεθος της καταστροφής να είναι μεγάλο αλλά αυτή προήλθε ουσιαστικά από το τσουνάμι.
    Αντίθετα από τον σεισμό οι ζημιές ήσαν λίγες ενώ σε οποιαδήποτε άλλη χώρα θα είχαν γίνει τεράστιες καταστροφές σε όλη την χώρα από τον σεισμό και όχι μόνο στις παραθαλάσσιες που έγιναν εδώ από το τσουνάμι.

    ReplyDelete
  8. Υπέροχες φωτογραφίες, σχόλια με ευαισθησία, φίλε Λόκους.
    Ακούω συνεχώς τις ειδήσεις σχετικά με τον πυρηνικό εφιάλτη που απειλεί την Ιαπωνία και αναρωτιέμαι πού πήγαν όλοι αυτοί οι οποίοι καιρό τώρα ισχυρίζονταν ότι η πυρηνική ενέργεια και καθαρή είναι (!!!) και ασφαλής.
    Όσο για τα απόβλητα, κανείς δεν απαντούσε με σαφήνεια. Τώρα όλοι έχασαν τη λαλιά τους.
    Εκτός, βέβαια, από τον πολυχρονομένο Σουλτάνο της Τουρκίας.

    ReplyDelete
  9. Αν και τον τελευταίο καιρό αραίωσα κάπως το blogging, δεν μπορούσα παρά να σχολιάσω αυτό το όμορφο ποστ με τις ακόμα πιο όμορφες φωτογραφίες. Δεν έχω ποτέ επισκεφθεί την Ιαπωνία και η νοοτροπία των Ιαπώνων ήταν και είναι για μένα ένα είδος μυστηρίου. Να πω την αλήθεια δεν μπορούσα να καταλάβω αν αυτή όλη η τελετουργία (οι υποκλίσεις, η ευγένεια κλπ) είναι αυθεντική, πηγάζει μέσα από την ψυχή τους ή είναι ένα είδος κοινωνικής υποκρισίας. Τώρα, βλέποντας τη στωική αντίδραση τους σε μια τόσο μεγάλη καταστροφή, τείνω να πιστέψω (δεν είμαι ακόμα βέβαιη) ότι είναι αυθεντική.

    ReplyDelete
  10. Πολύ όμορφο άρθρο.
    Θαυμάσιος αλλά και παράξενος λαός.
    Πολλές φορές δύσκολα προσαρμόσιμος σε ξένα ήθη και έθιμα, αλλά και απαιτητικοί στο να τηρείς τα δικά τους.

    ReplyDelete
  11. Αγαπητοι φίλοι σας ευχαριστώ όλους για τα σχόλιά σας.

    Hταν κάποιες αυθόρμητες σκέψεις που προήλθαν τόσο απο τις τελευταίες εξελίξεις στην Ιαπωνία, όσο και απο τα συναισθήματα που μου δημιουργήθηκαν μετά απο κάποια πολύμηνη παραμονή μου στην Ιαπωνία που άρχισε με μια συνεργασία μου με το πολυτεχνείο Tsukuba (προφέρεται "Σκούμπα"), ενα τεχνικό project της Intel στο Τόκιο, και στο τέλος μια συνειδητή επίσκεψη σε μερικές ιστορικές πόλεις της χώρας, έχοντας μέχρι τότε απορροφήσει την ιστορία της, και έχοντας αποκτήσει και κάποια βιωματική εμπειρία με τον απλό κόσμο, επισκέψεις στις γειτονιές της, τα μουσεία της και τις μικρές της λαικές αγορές.

    Η προσωπική μου επαφή με την Ιαπωνία ήταν συγκλονιστική. Η αλληλεγγύη και σεβασμός που υπάρχει μεταξύ τους είναι πανίσχυρος και αληθινός. Οι μή γιαπωνέζοι είναι "ξένοι", και αποδεκτοί μόνον ως επισκέπτες και συνεργάτες, αλλά δύσκολα ως φίλοι. Η ευγένεια λοιπόν ειναι μέν αληθινή και απαράμιλλη, όπως λέει και η Μερόπη, δεν είμαι σίγουρος πώς εννοείται προς τους τρίτους. Δημιουργεί πάντως μια σεβάσμια σχέση απόστασης και σεβασμού, και εναν συναισθηματισμό χρήσιμης συνύπαρξης και συνεργασίας.

    Ομολογώ πως δεν κατανόησα την τέχνη της χώρας, παρότι πήγα σε πολλά θέατρά της, εστιατόρια, και λαικά στέκια. Παρέα έκανα με πολλούς μέσα απο την εταιρία, αλλά ουδείς με κάλεσε στο σπίτι του, ή σε κάποια προσωπική του στιγμή. Η τιμιότητα είναι επίσης αληθινή, υπάρχει σαφέστατα ενας κώδικας τιμής και μια οργάνωση απαράμιλλη. Η χώρα είναι τεχνικά υπεραναπτυγμένη, αλλα εργασιακά διατηρεί ακόμα μια παμπάλαια νοοτροπία στηριγμένη στην έννοια της "πλήρους απασχόλησης", σύμφωνα με την οποία όλοι πρέπει να έχουν μια δουλειά, ακόμα και αν αυτό σημαίνει πολλαπλές και αχρείαστες βαθμίδες εργασίας που καταλήγουν σε αυξημένες τιμές.

    Εμεινα κατάπληκτος απο το πόσο πολύ ήταν ηλεκτρονικά οργανωμένη η χώρα, και το πόσο τέλεια ήταν τα ρομποτικά της συστήματα, σε αντίθεση με την παντελή έλλειψη οργάνωσης για παράδειγμα στο εθνικό ταχυδρομείο, όπου ο οργανισμός αποφεύγει εσκεμμένα την μηχανογράφηση για να διατηρήσει θέσεις εργασίας.

    θα συμφωνήσω με τα σχόλιά σας περί πυρηνικής ενέργειας και των κινδύνων της, την σαφέσταση έμμεση διαπίστωση πολλών πως παρόλες τις ελλείψεις αγαθών, η κοινωνία δεν βιώνει κανένα ξεσηκωμό, πλιάτσικο, και έγκλημα και θα εκφράσω με τη σειρά μου την ευχή να μπορέσουν να ξανασταθούν στα πόδια τους. Η τριπλή καταστροφή (σεισμός-τσουνάμι- ραδιενέργια) ήταν μια βιβλική αποκάλυψη.

    Θα καλωσορίσω ιδιαίτερα τον eletronicic 396απο τα Χανιά που επισκέπτεται το μπλόγκ για πρώτη φορά. Να είστε όλοι καλά.

    ReplyDelete