Monday, January 31, 2011

Big time Zbig

Και καθώς ο ξεσηκωμός της Αιγύπτου (που ακολούθησε εκείνον της Τυνησίας), και απειλεί τώρα να εξαπλωθεί και σε άλλα μέρη του κόσμου βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, και παρόλα τα ερωτηματικά για τις πιθανές μελλοντικές πολιτικές εξελίξεις, τα γεγονότα μέχρι στιγμής επαληθεύουν νομίζω, τα λόγια του πρώην πολιτικού και διανοητή Zbigniew Brzezinski πού έθιξα κάποτε σε ενα παλιότερο πόστ με τον τίτλο "Το αίτημα της αξιοπρέπειας".

Μέσα απο την τεράστια και δαιδαλώδη σύγχρονη τεχνολογία, την ποικιλία των απόψεων και το διαδίκτυο, οι ανθρώπινες κοινωνίες είναι σήμερα καλά πληροφορημένες για το τί συμβαίνει γύρω τους, και δρούν γρήγορα και μαζικά. Ο κόσμος πραγματι, έχει φτάσει σε ενα ιστορικό ζενίθ μιας πολιτικής και κοινωνικής αφύπνισης, και αυτό είναι και το κύριο ιστορικό χαρακτηριστικό που θα καθορίσει τις εξελίξεις στις κοινωνίες του 21ου αιώνα.

Οσο κι αν εμποδίσεις τις επικοινωνίες, όσο κι αν κλείσεις τηλέφωνα και ίντερνετ, οι πληροφορίες θα συνεχίσουν να έρχονται μαζικά και στιγμιαία. Οσο κι αν εμποδίσεις το Αλ Τζαζίρα, ο αραβικός κόσμος είναι πνιγμένος στη δορυφορική τηλεόραση και τα νέα θα πέράσουν άμεσα και καταιγιστικά. Οι μάζες δεν εξεγείρονται πλέον στο όνομα μιας συγκεκριμένης ιδεολογίας, αλλά στο όνομα μιας απαίτησης αξιοπρέπειας και σεβασμού, και καμμία υπερδύναμη και γεωπολιτική δεν μπορεί να επηρεάσει απόλυτα της αλλαγές.

Πριν λίγα χρόνια, αναμένοντας τον νέο αιώνα, η φιλοσοφική συζήτηση για το πού πάει ο κόσμος και ποιές δυναμικές θα τον επηρεάσουν, άρχισε με μια ισχυρή διαμάχη μεταξύ κάποιων σοβαρών διανοητών που πράγματι ήξεραν τον κόσμο σφαιρικά, και διέθεταν μια εξαίρετη ιστορική αντίληψη. Δύο πρωταγωνιστές της φιλοσοφικής αυτής διαμάχης, ήταν ο κ. Samuel Hantington, που στο βιβλίο του The Clash of Civilizations, αναγνώρισε την σύγκρουση των διάφορων πολιτισμών ως το κύριο συστατικό της μελλοντικής ιστορικής αλλαγής, και ο κ. Francis Fukuyama, που στο βιβλίο του The End of History and the Last Man, προέβλεψε πως η Ιστορία θα "σταματήσει" κάποτε να εξελλίσεται, γιατί οι ανθρώπινες κοινωνίες θα φτάσουν σε ενα επίπεδο ικανοποιητικής πολιτικής και κοινωνικής νιρβάνας μέσα απο κάποιο φιλελεύθερο και δημοκρατικό πολίτευμα.

Και ενω επι μέρους στοιχεία μπορούμε να δανειστούμε απο όλους τους διανοητές, προσωπικά συντάσσομαι φιλοσοφικά με τον κύριο Zbigniew Brzezinski, που κατα την γνώμη μου προβάλει το καλύτερο και ρεαλιστικότερο πλαίσιο ερμηνείας του κόσμου. Την υπέροχη και υψηλής ποιότητας (κατα τη γνώμή μου) βιβλιογραφία του, την συνιστώ σε όλους.

What defines this historically new era?

The fact that the world is now politically awakened is a totally new reality. It means that we're dealing with a humanity worldwide that is politically activated and interactive, responding to stimuli from all sorts of places, imitating each other's upheavals or revolutions, watching the U.S. on television and both admiring and resenting it. As a consequence, traditional power, which was often applied to politically passive societies, is no longer omnipotent. On top of that, for the first time there are global challenges that transcend national traditional state boundaries and don't fit into traditional interstate politics. I have in mind of course climate, environment, ecology, plus such things as the quest for human dignity derived from a rejection of injustice and inequality in the human condition.



Παραθέτω το βίντεο μόνον για το περιεχόμενο των παρατηρήσεων του κ. Zbigniew_Brzezinski. Τόσο ο τίτλος, όσο και οι παρατηρήσεις στο τέλος του βίντεο, αποτελούν πολιτική γνώμη εκείνου που το έφτιαξε και το ανέβασε στο YouTube, και δεν με αφορούν.

Sunday, January 30, 2011

Το μινόρε του τεκέ

Ο ελληνισμός της αμερικανικής ομογένειας μετακόμισε στις όχθες της Αμερικής την απλή λαϊκή κουλτούρα, μεταφυτεύοντας στη νέα πατρίδα καυμούς, χαρές και λύπες της μακρινής πατρίδας, ιερά φυλαχτά που κράτησε μέσα του βαθιά τις εποχές της απουσίας.

Ηδη απο τις αρχές του 1900, κάποιες ελληνίδες της διασποράς είχαν ήδη γίνει διάσημες τραγουδώντας ελληνικά τραγούδια στο εξωτερικό. Αναμέσά τους, η θρυλική κυρία Κούλα απο το Μεσολόγγι, η πρώτη διεθνώς αναγνωρισμένη ελληνίδα τραγουδίστρια που έφτιαξε και το πρώτο στούντιο ηχογράφησης στη Νέα Υόρκη το 1919, και η Μαρίκα Παπαγκίκα (φωτογραφία) απο την Κώ, που πριν μετακομίσει στην Αμερική, έκανε και την πρώτη της ηχογράφηση στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Οι πάνω απο 500 δίσκοι που αντιστοιχούν σε αντίστοιχες ηχογραφήσεις της κας Κούλας, δεν έχουν ακόμα συλλεχθεί όλοι, ενώ απο τους δίσκους της κας Μαρίκας επέζησαν ελάχιστοι.

Μια παράφθαρση της μουσικής αυτής κουλτούρας που είχε αρχίσει πια να πεθαίνει, άγγιξα και εγώ όταν πρωτοέφτασα εδώ, και μαζί με άλλες δουλειές του ποδαριού, βιοπορίστηκα μερικώς και μουσικά μέσα απο τις γιορτές των ελλήνων, τους γάμους τους, τα βαφτίσια τους και τις εκκλησιαστικές τους συνάξεις. Και ανακάλυψα με τον καιρό μια ολόκληρη γενιά μουσικών που πέρασαν απο εδώ, σπουδαίοι μεν δεξιοτέχνες, αλλά άγνωστοι και ξεχασμένοι, εγκλωβισμένοι σε μια γή απο την οποία πολλοί δεν θα έκαναν ποτέ πια το ταξίδι της επιστροφής.

Η χρυσή εποχή της ελληνικής μουσικής, η μόνη θα έλεγα προσπάθεια που έγινε ποτέ να βγεί αληθινά η ελληνική μουσική (μαζί με άλλα στοιχεία της λαικής μας κουλτούρας) εκτός Ελλάδας και να γίνει μαζικά γνωστή στον έξω κόσμο, ήταν η περίοδος 1967-68, όταν η Μελίνα Μερκούρη και ο Μάνος Χατζιδάκις μετακόμισαν στη Νέα Υόρκη, επιχειρώντας να ανεβάσουν μια θεατρική εκδοχή της κινηματογραφικής ταινίας "Ποτέ την Κυριακή", που είχε βραβευτεί στις Κάννες. Απειροι απο μεγάλης εμβέλειας μουσικό θέατρο, και μέσα στον απόλυτα μαγικό αλλά θανατηφόρα ανταγωνιστικό θεατρικό κόσμο του Βroadway, η θεατρική παράσταση του Μάνου πλαισιώθηκε με μουσικούς, σύμβουλους και παρατρεχάμενους όλων των ειδών, και σκηνοθετημένη και χορογραφημένη υπέρ του δέοντος, μετά απο 320 παραστάσεις στη Νέα Υόρκη και άλλες 22 σε Philadelphia, Toronto καί Detroit, κατέρρευσε τελικά οικονομικά και έκλεισε. Ο Μάνος έφυγε ξανά για την Ελλάδα, αλλά πολλοί απο τους μουσικούς του έμειναν πίσω. Είχα την τιμή να γνωρίσω κάποιους απ' αυτούς.

Γραμμένο και εκτελεσμένο απο εναν ελληνα της ομογένειας, τον Ιωάννη Χαλκιά (Jack Gregory), ενα μουσικό κειμήλιο και ενα απο τα ομορφότερα ρεμπέτικα μινόρε που γράφτηκαν ποτέ, το Μινόρε του Τεκέ, βασισμένο σε εναν σμυρνέικο αυτοσχεδιασμό, ηχογραφείται για πρώτη φορά στην Αμερική το 1932. Παραθέτω μια πιστή του μεταγενέστερη εκτέλεση.Η μελωδία μετεξελίχθηκε χρονια αργοτερα, στο "Μινόρε της αυγής", το 1946, απο τους Μίνωα Μάτσα και Σπύρο Περιστέρη.

Friday, January 28, 2011

Το ντόμινο της αποσύνθεσης

Το τελευταίο μπάχαλο με τους παράνομους μετανάστες της Νομικής, δείχνει πλέον καθαρά πως η Ελλάδα διολισθαίνει σε ενα ντόμινο απίθανων στεροτύπων και αντιλήψεων που αν δεν αντιστραφεί θα αποβεί καταστροφικό για την κοινωνία μας.

Οι δύο πολιτικές θέσεις που προβάλονται μέσα σε ενα εμφυλιακό κλίμα σύγκρουσης, η μία της άκρας αριστεράς που θέλει όλους τους μετανάστες νόμιμους, και η άλλη της ακροδεξιάς που ουρλιάζει "όλοι έξω", αντιπροσωπεύουν δύο ιδεολογικές θέσεις που είναι ανιστόρητες, ουτοπιστικές και επικίνδυνες. Το ίδιο επικίνδυνες και διχαστικές είναι και οι δηλώσεις του τύπου "δεν είναι έλληνας όποιος αντιστέκεται στο άσυλο", η θέση της κυβέρνησης που "αγανάκτησε" με την κατάληψη της Νομικής απο τους μετανάστες αλλά ανέχεται τους ντόπιους τρομοκράτες των πανεπιστημίων, οι υποκινητές της θλιβερής κατάληψης που επιζητούν κάποια νέα Δεκεμβριανά για λόγους που δεν έχουν να κάνουν τίποτα με τους μετανάστες, καθώς και οι ίδιοι οι λαθρομετανάστες που ανακάλυψαν εμπειρικά πως στην Ελλάδα το δίκιο βρίσκεται στα τηλεπαράθυρα και στις παρανομίες.

Απο όλες τις κρίσεις αυτής της χώρας, το δημοσιονομικό πρόβλημα του χρέους ίσως τελικά αποδειχθεί το πλέον μικρότερο και διαχειρίσιμο. Καλώς ή κακώς, οι ξένοι αποφάσισαν να σώσουν την Ελλάδα δημοσιονομικά, συμφέρει άλλωστε και τους ίδιους. Υπο την πίεση της Τρόικας και του νέου μηχανισμού στήριξης που κυοφορείται, η Ελλάδα θα κάνει κάποια στιγμή αναδιάρθρωση του χρέους της (όσο κι αν ακόμα επίσημα το αρνείται), θα αγοράσει διάφορα χρέη της με μικρότερα επιτόκια, θα κάνει κάποιες δημοσιονομικές χρονικές επιμηκύνσεις, θα της χαριστούν και κάποια χρέη. Θα φτωχύνει βέβαια πολύ και θα χρεωθεί σε βάθος γενεών, αλλά θα παραμείνει τελικά δημοσιονομικά βιώσιμη.

Αλλα σε όλα τα άλλα επίπεδα, η χώρα διολισθαίνει σταθερά στον τριτοκοσμισμό, και χάνεται αργά και σταθερά σε ενα ντόμινο εξελίξεων που σταδιακά την αποσυνθέτουν. Η ιστορική τάση της ελληνικής κοινωνίας να βλέπει και να ερμηνεύει τα πάντα μέσα απο το πρίσμα της "αριστερής-δεξιάς" διαμάχης δεν της επιτρέπει πλέον να λύσει πρακτικά κανένα πρόβλημα. Οταν στο τέλος του δρόμου διαπιστώσει την ωμή πραγματικότητα του σύγχρονου κόσμου, θα καταλάβει πλέον τραγικά πως έχασε μια χρυσή ευκαιρία να αφομοιώσει τους μετανάστες εκείνους που πραγματικά θα μπορούσε, και να απαλλαγεί απο εκείνους που πραγματικά της περίσσευαν. Οι Αλβανοί, οι Βαλκάνιοι και οι λοιποί ευρωπαίοι του Καυκάσου είναι ομάδες πολιτιστικά αφομοιώσιμες στην ελληνική κοινωνία, γείτονες που μοιάζουν με μάς, έρχονται απο ενα περιβάλλον αθείας που μας συμφέρει, είναι πολιτιστικά ακίνδυνοι και έχουν το βλέμμα τους στραμμένο στην Ευρώπη. Και αυτούς θα έπρεπε να τους έχει αφομοιώσει.

Οι υπόλοιποι, οι προερχόμενοι απο σκληροπυρηνικά ισλαμικά καθεστώτα και τριτοκοσμικές ζώνες πολέμου και φτώχειας, αποτελούν για την Έλλάδα εναν πολιτιστικό λάκκο καταστροφής χωρίς επιστροφή, εναν πολιτισμό θρησκευτικά, ιδεολογικά, κοινωνικά και δημογραφικά ισχυρότερο απο τον Ελλαδικό, που μέσα σε μια γενιά θα διαλύσει ό,τι ελληνικό στοιχείο υπάρχει ακόμα ζωντανό. Οι δυστυχείς αυτοί λαθρομετανάστες, αντί να συμμετάσχουν τώρα ενεργά σε κάποια δημοκρατική αναγέννηση των κοινωνιών απο τις οποίες προέρχονται (στη Μέση ανατολή, το Πακιστάν, και αλλού), θα μεταφέρουν στην Ελλάδα ατόφια όλα όσα οι κοινωνίες τους προσπαθούν εκεί να αποφύγουν.

Συμφέρει άλλωστε και τη δυτική Ευρώπη να θυσιάσει το οχυρό της περιφεριακής Ελλάδας, διατηρώντας την ως ενα πολιτιστικό buffer zone, μια αποθήκη τριτοκοσμικών αναξιοπαθούντων, αποφεύγοντας έτσι και τον εξισλαμισμό της υπόλοιπης Ευρώπης. Στο ντόμινο της αποσύνθεσης προστίθεται και το επιπλέον στοιχείο της ηθικής κατάρρευσης της ελληνικής κοινωνίας, η οποία αντίθετα με τις αγγλοσαξωνικές, σκανδιναβικές καί άλλες ευρωπαικές κοινωνίες, δεν διαθέτει πιά κανένα σύστημα αξιών που θα μπορούσε να την μετατρέψει απο μια κουλτούρα άκρατης ανομίας και κλεπτοκρατίας σε ενα βιώσιμο δημοκρατικό και αξιοκρατικό σύστημα κοινωνικής δικαιοσύνης και οικονομικής ανάπτυξης. Η έλλειψη ενός ηθικού υπόβαθρου που θα μπορούσε να αναβιώσει την ελληνική κοινωνία, και η μεταναστευτική πολιτιστική εισβολή που δέχεται ανηλλεώς, θα μπορούσαν να σημάνουν το τέλος του ελληνικού πολιτισμού που απο την επανάσταση του 1821 και μετά δεν κατόρθωσε ακόμα να επιλύσει το θέμα της πολιτιστικής του ταυτότητας.

Ισως μια μέρα, μια ευρύτερη και πιο διεθνιστική συνείδηση πολίτη επικρατήσει στον κόσμο μας, θα την προτιμούσα άλλωστε και ο ίδιος. Αλλά η πραγματικότητα είναι πως ζούμε ακόμα στην εποχή του Εθνους-κράτους, μέσα απο το οποίο πολιτιστικά, συναισθηματικά και κοινωνικά ενηλικιωνόμαστε, και αυτή η παραδοχή δεν είναι ούτε ιδεολογική τοποθέτηση, ούτε πολιτική θέση προτίμησης, αλλά μια απλή και τίμια ιστορική και κοινωνιολογική παρατήρηση. Και είτε μας αρέσει, είτε όχι, μέσα απο αυτή την συνειδησιακή οντότητα γίνονται σήμερα όλες οι αλλαγές αυτού του κόσμου. Μέχρι να πάμε λοιπόν σε κάποια άλλη διάσταση, καλό θα ήταν να δούμε την πραγματικότητα.

-----------------------------
Και δύο ωραία κείμενα απο τους συνοδοιπόρους μπλόγκερς Περαστικό και Γεράσιμο.

Tuesday, January 25, 2011

Βελτιώνεται το Ασυλο

Δεν άργησε ο λαθραίος φιλοξενούμενος να αξιολογήσει την παρακμή του οικοδεσπότη του, την πλήρη νομική, ηθική, κοινωνική και πολιτική του κατάρρευση, και την περιρρέουσα ατμόσφαιρα της αλητείας που επικρατεί στη χώρα, και σήμερα ζητά εκβιαστικά την νομιμοποίηση όλων των παράνομων μεταναστών στην Ελλάδα, είτε έκαναν αίτηση παραμονής και απορρίφθηκε, είτε δεν έκαναν, είτε είναι εδώ, είτε βρίσκονται ακόμα καθοδόν.

Είναι η προέκταση μιας ανεκδιήγητης κουλτούρας αλητείας που παρήγαγε και το πανεπιστημιακό άσυλο, στο όνομα του οποίου έχουμε βιώσει απίθανες καταστροφές και αλητείες, και το οποίο προστατεύεται θεσμικά απο την επίσημη ελληνική πολιτεία. Το Ασυλο τώρα "βελτιώνεται" με νέους αυτοσχεδιασμούς, προάγοντας ακόμα περισσότερο την γραφικότητα της "διακίνησης ιδεών" για την οποία ΠΑΣΟΚ και ΝΔ έχουν τόσο πασχίσει.

Ελληνες διοργάνωσαν την κατάληψη της Νομικής σχολής απο τον όχλο των εξαθλιωμένων, έλληνες διευκόλυναν τη μεταβίβασή τους στο εκπαιδευτικό ίδρυμα, έλληνες έσπασαν τις πόρτες για την εύκολη είσοδό τους, έλληνες πρωτοστατούν στην άρθρωση του πολιτικού λόγου που εκπορεύεται απο την κατάληψη. Η όλη φάση ειναι σαφέστατα ενορχηστρωμένη. Για τα τηλεπαράθυρα, οι εθελοντές καταληψίες έχουν συμφωνήσει να κάνουν και απεργία πείνας.

Ας μην διαμαρτύρεται τώρα η κυρία Διαμαντοπούλου, και οι πανεπιστημιακοί μας φορείς (που τώρα κατηγορούν την πολιτεία!). Αυτοί έφτιαξαν το Ασυλο. Οσοι ανα καιρούς ζήτησαν επίμονα την κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου χαρακτηρίστηκαν ως φασίστες. Οσοι ζήτησαν τη διακοπή της χρηματοδότησης των δημοσίων πανεπιστημίων της ντροπής χαρακτηρίστηκαν νεοφιλελεύθεροι. Η νέα κοινωνική πραγματικότητα της Ελλάδας δεν αρκείται πλέον σε μερικούς γραφικούς αριστερούς αντιεξουσιαστές που τσακώνονται με την κυβέρνηση, αλλα συμπεριλαμβάνει τώρα και τα παιδιά του Τρίτου Κόσμου, που βρήκαν στην Ελλάδα πρόσφορο έδαφος να κάνουν την επανάσταση που διαφορετικά θα έπρεπε να κάνουν στην Τυνησία, την Αίγυπτο, το Πακιστάν και τη Σομαλία.

Είμαστε πράγματι ενας βαθιά δημοκρατικός λαός. Νοιώθουμε και χρηματοδοτούμε με τους φόρους μας την ανάγκη του άλλου. Εκτός βέβαια απο εκείνη των παιδιών μας που θέλουν να σπουδάσουν.

Friday, January 21, 2011

Το κόστος της ανάπτυξης

Δύο έργα υποδομής που έγιναν πριν τους Ολυμπιακούς αγώνες, μου άρεσαν και ακόμα μου αρέσουν ιδιαίτερα. Το μετρό των Αθηνών που το βρίσκω πανέμορφο και πολύ λειτουργικό, και η Γέφυρα Χαρίλαος Τρικούπης που συνδέει την Πελοπόννησο με τη Στερεά Ελλάδα. Ηταν δύο έργα ορόσημα που έκαναν τους Ελληνες υπερήφανους και τους έδωσαν μια γεύση πραγματικής ανάπτυξης και ποιότητας.

Τούτη η γέφυρα μείωσε τον χρόνο του ταξιδιού μου απο τη γενέτειρα στην Αθήνα, κατα μία ώρα. Περίπου τόσο έπαιρνε για να διασχίσουμε το θαλάσσιο πέρασμα Ρίου- Αντιρίου με το φερρυμπότ. Ημουνα παιδί όταν μια τέτοια κατασκευή φάνταζε σαν όνειρο επιστημονικής φαντασίας. Περνούσαμε το Ρίο- Αντίριο με τρικυμίες, μέσα στο σκοτάδι και τους αέρηδες. Φοβόμουν το πέρασμα σαν παιδί, πάντα όταν φτάναμε στο καράβι ρωτούσα ανήσυχος τον πατέρα μου αν το καράβι θα κούναγε πολύ. Είναι μια ανάμνηση που θα κουβαλάω μέσα μου για πάντα.

Και ευχαρίστως να πληρώσω την ευκολία της διάβασης, να πληρωθεί και η γαλλική κατασκευαστική εταιρία που την έφτιαξε με μαεστρία και σοβαρότητα. Στο έργο αυτό δούλευε για χρόνια ο αδελφός μου, και ξέρω την κατασκευή της απο τα σπάργανα. Οι γάλλοι ήταν πολύ κύριοι με τους εργάτες τους, πλήρωναν πολύ ψηλά μεροκάματα, πλήρωναν υπερωρίες, πλήρωναν μπόνους και ήταν σε όλα συνεπείς. Και τελειοποίησαν τη γέφυρα μέσα στο προσυμφωνημένο χρονοδιάγραμμα, με συνέπεια και επαγγελματισμό. Αυτή είναι η γνώμη πολλών που ξέρω, που την έχουν χτίσει απο τη βάση της, που την σκαρφάλωσαν σε όλο της το ύψος, και που για χρόνια την έζησαν καθημερινά.

Μα θα μπορούσε πράγματι, να έχει συζητηθεί λίγο σοβαρά και το θέμα της τιμής των διοδίων. Δεν ειναι σωστό και τίμιο να μην πληρώνεις ενα άριστο έργο ποιότητας που έχει αυτοχρηματοδοτηθεί, ούτε συμφωνώ με κάποιο κίνημα "δεν πληρώνω", τουλάχιστον για τούτο το υπέροχο και σοβαρό έργο.

Αλλά για τον μέσο Ελληνα, 12 ευρώ για την κάθε διαδρόμή είναι πράγματι ένα τεράστιο ποσό, που δείχνει πως η κυβέρνησή του δεν διαπραγματεύτηκε καλά, ίσως καθόλου, τις πρακτικές επιπτώσεις του κόστους του έργου που πέρασε κατόπιν στην πλάτη του μικρόμισθου πολίτη της Ελλάδας. Να δεχθώ πως η γέφυρα αυτή ειναι μια απο τις καλύτερες στο κόσμο. Τέλεια όμως είναι και η γέφυρα George Washington που συνδέει το Νew Jersey με τη Νέα Υόρκη, η δεύτερη ακριβότερη γέφυρα που έχω περάσει στη ζωή μου, και που κοστίζει περίπου 10 δολλάρια (λιγότερο με κάρτα διαρκείας), για μία μόνον διάβαση, Νew Jersey- New York (η αντίθετη διαδρομή ειναι δωρεάν), και τα έσοδα της οποίας πηγαίνουν για την ανάπτυξη της πόλης της Νέας Υόρκης. Τηρουμένων των αναλογιών, η δική μας γέφυρα είναι ακριβότερη τουλάχιστον κατα το διπλάσιο. Και καταντάει υπερβολική για τα μεγάλα οχήματα (λεωφορεία και φορτηγά) που πληρώνουν το υπέρογκο ποσό των 60 ευρώ κάθε διαδρομή.

Πριν τους Ολυμπιακούς αγώνες, το υπουργείο μεταφορών είχε υποσχεθεί πως τα διόδια θα καθοριζόνταν ανάλογα με τις ανάγκες της συγκοινωνίας, και σε ρεαλιστικά επίπεδα. Είχε τότε ειπωθεί οτι οι τιμές των διοδίων θα παγιωνόνταν στα 28-30 ευρώ για τα μεγάλα οχήματα και στα 3-5 ευρώ για τα μικρά. Η υπόσχεση αυτή αθετήθηκε. Μάλλον δεν συζητήθηκε ποτέ.

Η πανέμορφη γέφυρα φέρει επίσης και τον τίτλο ""Η γέφυρα που συνδέει το τίποτα με το πουθενά" καθώς η υπερπολυτελής διάβαση καταλήγει στον ανεκδιήγητο ανηφορικό δρόμο των βουνών της Αιτωλοακαρνανίας, μια ιδιαίτερα επικίνδυνη περιοχή (γνωστή και ως "Παλιοβούνα"), που απο την εποχή που ήμουνα παιδί, συνεισφέρει αμείωτα και σταθερά στο αίσχος των θανάτων που οφείλονται στην ελληνική κατάρα των αυτοκινητιστικών ατυχημάτων.

------------------------------------------------
All pictures by Locus Publicus, free for public use
Γέφυρα Χαρίλαος Τρικούπης
Καλοκαίρι 2010, Ελλάδα

------------------------------------------------

Wednesday, January 19, 2011

Mια κρίσιμη χρονιά

Καταιγιστικές παγκόσμιες ζυμώσεις βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, και η νέα χρονιά, το 2011, προβλέπεται συγκλονιστική. Ας μήν αφήσουμε την ελληνοκεντρική θεώρηση του κόσμου να αποτελέσει το πρίσμα ερμηνείας όσων διαδραματίζονται γύρω μας. Η Ελλάδα είναι μέρος ενός ευρύτερου κόσμου, οι εξελίξεις στον οποίον θα καθορίσουν και το μέλλον της.

Το ελληνικό μεταπολιτευτικό σύστημα έχει καταρρεύσει συνολικά, ηθικά, δημοσιονομικά, κοινωνικά, πολιτικά. Επρόκειτο στην ουσία για μια απίθανη Κλεπτοκρατία κομματικής προέλευσης, που εδραίωσε ιδεολογικά την ανομία και τη διαφθορά σε όλη την ελληνική επικράτεια, αφήνοντας τη χώρα υπανάπτυκτη και εξαρτημένη απο τους ξένους πιστωτές της. Το πόσο "τα φάγαμε μαζί", αν οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι "κοπρίτες", αν οι γιατροί έκλεψαν ΙΚΑ και ΕΣΥ, οι πολιτικοί την άμυνα, οι εργολάβοι τα δημόσια έργα, και αν οι έλληνες θέλουν να ακολουθήσουν τον Μίκη σε εξέγερση, αυτά είναι θέματα που καλώς απασχολούν εμάς, ως Ελληνες, αλλά δεν ενδιαφέρουν κανέναν εκτός Ελλάδας. Σε πρακτικό επίπεδο, είτε συμφωνούμε φιλοσοφικά ειτε όχι, οι σχέσεις των ισχυρών του κόσμου θα καθορίσει τη ζωή και το μέλλον μας. Οπως και το μέλλον όλων των ανθρώπων.

Υπάρχουν πράγματι μια σειρά προβλημάτων που πρέπει να αντιμετωπιστούν "συνολικά". Προβλήματα που είναι υπαρκτά, αληθινά και καίρια. Προβλήματα που έχουν να κάνουν με την Οικονομία, τα πολιτικά συστήματα ανα τον κόσμο (μια γεύση του μέλλοντος μας έρχεται απο την Τυνησία), το περιβάλλον (μια γεύση έρχεται απο τον κόλπο του Μεξικού), την Ανάπτυξη, τη Μετανάστευση (αρκεί μια ματιά σε Λονδίνο και Αθήνα για να δούμε το πρόβλημα). Προβλήματα γνωστά, χρόνια και επίκαιρα. Διεθνή προβλήματα που ζητούν λύση και μόνον σε διεθνές επίπεδο μπορούν να αντιμετωπιστούν. Στο πόστ αυτό δεν μπορώ να τα θίξω όλα. Λίγες σκέψεις όμως, πρακτικές για ένα απ' αυτά. Το θέμα των δημισιονομικών κρίσεων και τι σημαίνει αυτό για όλους μας.

Ασχετα αν είμαστε αριστεροί, δεξιοί ή κεντρώοι, διεθνιστές, ευρωπαιστές ή εθνικιστές, το γεγονός είναι πως αυτή την ιστορική στιγμή, πάμπολλες χώρες έχουν τεράστια εθνικά ελλείμματα και συσσωρευμένα χρέη, και πρέπει να τρέξουν στις αγορές για δανεισμό. Και άσχετα αν μας αρέσει ο καπιταλισμός, οι κερδοσκόποι, οι οικοι αξιολόγησης, το παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα, τα spreads και τα swaps, το γεγονός είναι πως αυτός είναι ο αληθινός κόσμος μας, και υπάρχει σοβαρότατος κίνδυνος η κρίση των εθνικών χρεών να μετατραπεί σε παγκόσμια κρίση, τινάζοντας στον αέρα τον κόσμο που ζούμε. Η παγκόσμια οικονομική σκηνή είναι τόσο σύνθετη και πολύπλοκη, που μια κρίση στην Αμερική τινάζει στον αέρα μια μικρή χώρα σαν την Ισλανδία, και μια ελληνική κρίση μπορεί να δημιουργήσει ντόμινο εξελίξεων στην Ευρώπη, καταστρέφοντας το ευρώ, εθνικές ισορροπίες και αγορές. Μια κρίση στην ευρωζώνη μπορεί να μετατραπεί σε κρίση δολλαρίου και γουάν. Μια ευρωπαική κρίση μπορεί να πυροδοτήσει μια μεγαλύτερη κατάρρευση της αμερικανικής και κινεζικής οικονομίας.

Θα θεωρούσα στρατηγικά ανόητο, οι ισχυροί της Ευρώπης, Γαλλία και Γερμανία να αφήσουν την ελληνική κρίση να διαιωνισθεί στό μέλλον, με κίνδυνο να μετατραπει σε πορτογάλική, ισπανική, ιταλική και πάμε λέγοντας. Για να την ξαναβρούν μπροστά τους το 2013, όταν η Ελλάδα θα κληθεί να πληρώσει ποσά ύψους 70 δις ευρώ το χρόνο για συντηρήσει το δημόσιο χρέος της. Η Έλλάδα για να παραμείνει βιώσιμη διατηρώντας στοιχειωδώς τις θεσμικές της υποχρεώσεις απέναντι στου πολίτες της, και ένα στοιχειώδες κράτος πρόνοιας, καλείται να πληρώσει 41 δισ. το 2012, 52 δις το 2013, 81δις το 2014, 85 δισ. το 2015 και πάμε λέγοντας, (μόνον για να συντηρήσει το χρέος της). Τα ποσά είναι αδύνατον να καλυφθούν. Ούτε εσωτερικοί πόροι, ούτε εξωτερικός δανεισμός αρκούν για την εξυπηρέτηση αυτού του χρέους.

Για να σώσει τον εαυτό της και την παγκόσμια οικονομία, η Ευρώπη πρέπει λοιπόν να σώσει και την Ελλάδα, λύνοντας το πρόβλημά της "συνολικά". Είναι προς το συμφέρον της. Εφεύροντας εναν ευρωπαϊκό μηχανισμό σωτηρίας για φτηνό δανεισμό, διευρύνοντας τα 750 δις του πακέτου σωτηρίας. Και επιμυκήνοντας όχι μόνον τα δάνεια της Τρόϊκας, αλλά και το συνολικό χρέος της Ελλάδος σε μακρύ χρονικό ορίζοντα. Με μια συνολική αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, επανεξέταση των επιτοκίων δανεισμού, και κάποιο "κούρεμα" που Γαλλία και Γερμανία πρέπει αναγκαστικώς να δεχτούν. Προφανώς και κάποιο είδος ευρωομόλογου. Για να σώσει τον εαυτό της, η Ευρώπη πρέπει να εφεύρει ενα μόνιμο Μνημόνιο πειθαρχίας για όλους.

Και πρέπει να το κάνει σύντομα. Μέχρι τον Μάρτιο μήνα του 2011 ο νέος μηχανισμός αντιμετώπισης εθνικών κρίσεων πρέπει να είναι θεσμοθετημένος και έτοιμος. Για να σωθούμε όλοι μας. Θα είναι ο απο μηχανής Θεός της Ευρώπης. Η Ελλάδα θα βγεί απο το σημερινό πειραματικό Μνημόνιο, και μαζί με άλλους θα τεθεί ύπο έναν άλλον, αυστηρότερο μέν, αλλα χρονικά βιώσιμο μηχανισμό κρίσεων. Για να μπορέσει μια μέρα, 20-30 χρόνια απο σήμερα, να μειώσει το χρέος του ΑΕΠ της σε λογικά επίπεδα και να μπορέσει να ζήσει. Αλλος τρόπος δεν υπάρχει.

Και όταν ο μηχανισμός αυτός ειναι πλέον γεγονός, ας κάνουμε και εμείς οι έλληνες εκλογές, για να παράγουμε μία βιώσιμη κυβέρνηση συνασπισμού, ξεπερνώντας την πολιτική μας κρίση. Ούτε το ΠΑΣΟΚ ούτε η ΝΔ μπορούν να κυβερνήσουν πλέον αυτό τον τόπο. Ας βρούμε μια οικουμενικότερη κυβέρνηση, και ας φτιάξουμε και ενα καινουργιο Σύνταγμα, μήπως δούμε έτσι άσπρη μέρα. Να σταματήσουν οι κοκορομαχίες, τα ανύπαρκτα εναλλακτικά σενάρια και οι άσκοπες και ανόητες εξεταστικές με τα πολλαπλά κομματικά πορίσματα.

Και στην άλλη μεριά του κόσμου, ας ελπίσουμε πως Αμερική και Κίνα καταλήξουν σε μια βιώσιμη συμφωνία πρίν ή κρίση αφανίσει και τους δύο. Τη στιγμή αυτή, η Αμερική τυπώνει πληθωριστικό χρήμα ενός τρις για την εσωτερική της οικονομία, ελπίζοντας έτσι πως θα κάνει τις εξαγωγές της φτηνότερες, και θα εξαφανίσει με αλχημείες (μέσω πληθωρισμού), μέρος του χρέους της προς την Κίνα. Αν το γουάν ανέβει σε σχέση με το δολλάριο, η Κίνα θα οδηγηθεί μακριά απο τον εξαγωγικό της προσανατολισμό, και μπορεί να καταρρεύσει.

Η Κίνα είναι μια τεράστια παγκόσμια φούσκα προσδοκιών, η ανάπτυξη της οποίας είναι πλέον αμφισβητήσιμο αν πράγματι ανέρχεται σε 10% τον χρόνο, ή αν αυτό το νούμερο είναι (όπως εικάζεται απο πολλούς) πλασματικό και μαγειρεμένο. Ο νομισματικός πόλεμος Αμερικής και Κίνας ειναι το ίδιο επικίνδυνος όσο και η κρίση της ευρωζώνης. Μπορεί να καταλήξει σε πόλεμο εμπορίου, έκρηξη μιας παγκόσμιας κρίσης χρέους, και κατάρρευση του μοντέλου ανάπτυξης της Κίνας. Και τέτοιες κρίσεις καταλήγουν συχνά σε μεγάλους στρατιωτικούς πολέμους.

Η κρίση στην ευρωζώνης και η συναλλαγματική κρίση δολλαρίου-γουάν ειναι δύο κρίσεις που πρέπει να λυθούν μαζί, και "συνολικά". Για το καλό όλων μας, και την ειρήνη στον κόσμο.

Saturday, January 15, 2011

Το τέλειο σπίτι

Kαθώς ο συμπαθής πωλητής μας πρόσφερε καφέ Σουμάτρας και φρέσκα κρουασάν, οι πρώτες εντυπώσεις ήταν θετικές. Το σωστό να λέγεται φίλοι μου, το μικρό παλατάκι πωλείται στην εξευτελιστική τιμή των 975 χιλιάδων, άντε ας πούμε 1 εκατομμύριο δολλάρια με τα μερεμέτια. Είναι όμως η τέλεια κατοικία με 9724 τετραγωνικά εμβαδόν (περίπου 1000 τ.μ.), τριπλάσιο σε έκταση κήπο, και χωράει όλη την οικογένεια. Η εξαιρετική βικτωριανή έπαυλη είναι χτισμένη το 1890, την εποχή της αμερικανικής αριστοκρατίας, και πνιγμένη μέσα στη φύση και σε μια κινηματογραφική ατμόσφαιρα Gone with the Wind, έχει όλα τα αισθητικά και μουσειακά στοιχεία της ιστορικής Νέας Αγγλίας. Μια επίσκεψη στο εσωτερικό της αφήνει τον επισκέπτη έκθαμβο.

Η είσοδος εντυπωσιακή, δίνει μια εισαγωγή στην αρχιτεκτονική και αισθητική μεγαλοπρέπεια που θα ακολουθoύσε, αφήνοντας τον επισκέπτη αμήχανο, σε εναν χώρο που αποπνέει ευγένεια και αριστοκρατικά γούστα. Το σπίτι χτίστηκε και ανήκε αρχικά σε κάποιον Αγγλο ευγενή που μετέφερε στην Αμερική την τέχνη της κλωστουφαντουργίας, με κατατόπησε ο πωλητής, μεταφέροντας στον Νέο Κόσμο τα επαναστατικά μηχανήματα παραγωγής υφαντών, τις πατέντες και οδηγίες χρήσεων των αργαλειών, που φυσικά έκλεψε απο τους μακρινούς Ινδούς οι οποίοι είχαν τελειοποιήσει την υπέροχη χειροποίητη τέχνη.

Η όλη υφαντουργική επιχείρηση ήταν πολύ επιτυχημένη, είπε ο πωλητής, ενα αληθινό αμερικανικό success story. Τη χρηματοδότηση της κλωστουφαντουργίας την είχε τότε αναλάβει ενας επιστήθιος και έμπιστος φίλος του υφαντουργού, ένας τραπεζίτης, που αφού χρημάτισε αδρά και κάποιους πολιτικούς, έβγαλε την εταιρία στο χρηματιστήριο. Μιλάμε για πολλά λεφτά, είπε ο πωλητης, και προχωρήσαμε έτσι στο επόμενο δωμάτιο.

Μακριά απο την Ευρώπη που σπάραζε σε θρησκευτικούς και εδαφικούς πολέμους, ο υφαντουργός διέπρεψε. Και έκανε αυτό το μικρό παλατάκι σπίτι του, κουβαλώντας μαζί του καθώς ήταν εμφανές, και ενα κομμάτι του Βικτωριανού Λονδίνου που αγαπούσε και που ήταν το σημείο αναφοράς του. Ηταν η εποχή που ο πλούτος της Ευρώπης, μαζί με τα υλικά και τις τέχνες των αποικιών μεταφερόνταν στις ακτές του Νέου Κόσμου.

Η γυναίκα μου θαμπωμένη απο την ομορφιά του χώρου φαντάστηκε λέει στιγμιαία τον εαυτό της να τριγυρίζει το σπίτι ντυμένη με έξοχα βικτωριανά συνολάκια, αριστοκρατικά καπελίνα και κινεζικές βεντάλιες, απολαμβάνοντας το γιαπωνέζικο τσάϊ της στους αισθησιακούς χώρους του σπιτιού, με τους υπηρέτες να κάθονται όρθιοι στις διάφορες γωνιές περιμένοντας ενα απλό της νεύμα για να σερβίρουν ποταμίσιες καραβίδες και ρωσικό χαβιάρι.

Ο μακαρίτης ο υφαντουργός ηταν ένας πολύ απαιτητικός άνθρωπος, συνέχισε ο πωλητής, καθώς συνεχίσαμε την περιπλάνηση. Τις γυναίκες που δούλευαν στους αργαλιούς, τις έστιβε σαν το λεμόνι απο την πολύ δουλειά, 70 και βάλε ώρες την εβδομάδα. Τις έκλεινε μέσα στο μολυσμένο χώρο με τα ποντίκια να τρέχουν γύρω γύρω, φύλαγε κλειστές τις πόρτες με φρουρούς, απαγόρευε τα διαλείμματα, και είχε και κάποιους μανατζερς που συνέχεια ούρλιαζαν και έβριζαν. Μερικές εργάτριες πέθαναν πάνω στη δουλειά, με πληροφόρησε. Αλλά και απο το θάνατό τους, ο υφαντουργός έκανε λεφτά. Ο φίλος του ο τραπεζίτης είχε κρυφά συμβόλαια θανάτου για όλες τις εργάτριες.

Απλό, όμορφο και λειτουργικό το σπίτι, διαθέτει 8 υπνοδωμάτια και άφθονους χώρους ανάπαυσης και αναψυχής. Πωλείται μάλιστα επιπλωμένο, καθώς τα έπιπλα είχαν πια σκευρώσει και αντικατασταθεί απο καινούργιες και προσεγμένες ρέπλικες της ίδιας ιστορικής εποχής του 19ου αιώνα, όταν ο σπίτι πρωτοκατοικήθηκε. Κάποια ειδική εταιρεία είχε αναλάβει τη διακόσμηση, και θα ήταν και στην υπηρεσία εκείνων που θα αγόραζαν το σπίτι, γιατί όλο και κάποιο λονδρέζικο τραπεζάκι θα χρειαζόνταν για να ολοκληρώσουν την επίπλωση. Τα δε εσωτερικά χρώματα της κατοικίας συμφωνούσαν απόλυτα με το ευρωπαϊκό θέμα του σπιτιού, και τη φύση που το περιβάλει. Κοστίζει βέβαια κάτι παραπάνω να το κρατήσεις ξεσκονισμένο και καθαρό, αλλά την καθαριότητα θα την αναλάβει μια άλλη, ειδική εταιρεία. Η ποιότητα έχει όπως ξέρετε, την τιμή της.

Υπήρχαν και μερικές άλλες νομικές και γραφειοκρατικές υποχρεώσεις που ο μελλοντικός αγοραστής έπρεπε να γνωρίζει, μας πληροφόρησαν. Το σπίτι το επέβλεπε το Historical Society, και αυτό σήμαινε πως ακόμα και τα καρφιά στον τοίχο θα έπρεπε να είναι βικτωριανά, χώρια οι ταπετσαρίες, οι κουρτίνες, ακόμα και οι πετσέτες του μπάνιου. Eτσι, το βάψιμο του σπιτιού θα το αναλάμβανε μια τρίτη εταιρία, ειδική σε παλιά βαψίματα για αντίκες, ειδικά τριψίματα για τα πατώματα, και φυσικά ειδικά γυαλίσματα για τα ασημικά και χρυσά που κοσμούσαν το χώρο. Μια άλλη τέταρτη εταιρία, θα αναλάμβανε να μας κάνει τα πορτραίτα, καθώς οι σύγχρονες φωτογραφίες θεωρούνταν γενικώς μπανάλ και απαγορευόνταν ρητά.

Επιτέλους θα κρεμάσουμε και τα πορτραίτα μας στο τοίχο, αναστέναξε με πόθο η γυναίκα μου και φαντάστηκε ξαφνικά τον εαυτό της να περνά στην αιωνιότητα μαζί με τους γαλαζοαίματους αυτού του κόσμου. Αλλά και εκτός απο τους αργαλιούς και τα υφαντά, με πληροφόρησε τότε συνομωτικά ο πωλητής, ο μακαρίτης ο υφαντουργός είχε και έξτρα εισοδήματα φτιάχνοντας παράνομο ρούμι και ουίσκια. Τον είχε βοηθήσει ξανά ο φίλος του ο τραπεζίτης, και είχαν φτιάξει κάτι παράνομα εργοστάσια στην Ατλάντα. Και χωρίς τα υφαντά δηλαδή, ο μακαρίτης ο υφαντουργός θα ήταν ήδη ξάπλουτος.

Περάσαμε κατόπιν σε άλλα όμορφα δωμάτια βαριάς αγγλικής θεματολογίας, χώρους υποδοχής επισκεπτών, με υπέροχα φωτιστικά που προστέθηκαν μεταγενέστερα, αφού ο αρχικός φωτισμός γινόνταν με κεριά, και η θέρμανση με ξύλα της φωτιάς στο τζάκι. Το σπίτι σήμερα διαθέτει σύγχρονη κεντρική θέρμανση πληφοφορηθήκαμε, και μια πέμπτη εταιρία, ειδική στις ενεργειακές και οικολογικές ανάγκες μας, θα αναλάμβανε με τη σειρά της τη μηνιαία συντήρηση.

Η συγκινημένη γυναίκα μου αναρωτήθηκε τότε φωναχτά αν ο ευγενής υφαντουργός είχε παιδιά που έτρεχαν και έπαιζαν μέσα στο σπίτι, καθώς πολλά χαλιά και έπιπλα ήταν άσπρα, κάτι που αποτελεί μεγάλο ζοριλίκι για τις σύγχρονες οικογένειες. Πληροφορήθηκε όμως με ικανοποίηση πως οι μελλοντικοί κάτοικοι του σπιτιού θα κατάγονταν σίγουρα απο ευγενή κοινωνικά στρώματα, και τα παιδιά τους σίγουρα θα διέθεταν και εκλεπτισμένους τρόπους ακόμα και μέσα στο σπίτι. Ετσι λύθηκε και αυτό το πρόβλημα, που μας απασχόλησε για περίπου 10 δευτερόλεπτα.

Και νάταν μόνον αυτά, μου εκμυστηρεύτηκε ο πωλητής. Εκτός απο υφαντά και ρούμια, ο υφαντουργός έφερνε και κάτι μαύρα παιδιά απο τη Γκάνα. Τα μοίραζε και αυτά ο τραπεζίτης σε διάφορες φάρμες στο Νότο, και μοιράζονταν τα κέρδη. Μεγάλη επιχείρηση μιλάμε.

Το επόμενο δωμάτιο ήταν σαν ενα είδος βιβλιοθήκης. Εκεί πληροφορήθηκα με συγκίνηση πως όταν έγινε η ανακαίνιση της κατοικίας, το σπίτι καλωδιώθηκε με ειδικά ιντερνετικά fiber optics, κάτι που συνδέει το ιστορικό Λονδίνο με τη σύγχρονη εποχή του Facebook και Youtube, ενώ μια έκτη εταιρεία θα αναλάμβανε όλες τις διαδικτυακές, network, audio, sound και και video conferencing ανάγκες μας, θα εγκαθιστούσε μάλιστα και ειδικό οικογενειακό server.

Εδώ αναπαυόνταν ο υφαντουργός και η γυναίκα του πληροφορήθηκα, εδώ την άραζε και ο μακαρίτης με τον φίλο του τον τραπεζίτη και τα λέγανε. Ηταν ένας τέλειος χώρος απ' όπου θα μπορούσα και εγώ να επικοινωνώ δορυφορικά με τη μαμά μου και τους φίλους στο Αγρίνιο, σκέφτηκα, ασε που δεν θα ήταν και άσχημα να ποστάρω απο εδώ τα επαναστατικά και αντιμνημονιακά μου πόστ, σε συμπαράσταση των ιθαγενών συμπατριωτών μου που αυτή την εποχή τραβάνε μεγάλο τροϊκανό κάρο.

Το σαλονάκι ήταν επίσης και ενα υπέροχο μέρος για φιλοσοφικές συζητήσεις και θεωρήσεις για το πώς θα λυνόνταν ο πρόβλημα των αστέγων και των λαθρομεταναστών στο αθηναϊκό κέντρο, ενα θέμα που στην εποχή του ο ευγενής υφαντουργός θα είχε σίγουρα λύσει με τον τραπεζίτη φίλο του. Το σπίτι διαθέτει επίσης και σύγχρονο δίκτυο συναγερμού, πληροφορήθηκα, που δεν είναι βέβαια ορατό. Μια έβδομη εταιρία θα μας προστάτευε με εγγύηση, σε περίπτωση που τίποτα κλεφτρόνια έβαζαν στο κεφάλι τους τυχόν ανώμαλες ιδέες.

Και καθώς η συντετριμμένη πλέον γυναίκα μου μονολογούσε πιά "το θέλω, το θέλω αυτό το σπίτι", ο πωλητής συμπλήρωσε και άλλες πληροφορίες για το ποιόν του εκπληκτικού μακαρίτη. Και όχι μόνον εκμεταλλευόνταν τις εργάτριες ο υφαντουργός, ανέφερε, αλλά τις πήδαγε και απο πάνω. Και μια μέρα, η υφαντουργίνα τον έπιασε στα πράσα με κάτι γκομενάκια, και της έφυγε ο τάκος. Ασε, είναι μια δραματική ιστορία.

Σε κάθε γωνιά του, το σπίτι διαθέτει και κάποιο χώρο ειδικά διαμορφωμένο ως χώρο φαγητού. Ετσι, ανάλογα με το φώς της ημέρας και τις διαθέσεις, οι ευγενείς υφαντουργοί απολάμβαναν την ανατολή ή τη δύση του ηλίου, αγναντεύοντας το απίθανο λουλουδιασμένο δάσος που περιστοίχιζε το σπίτι. Μια έβδομη εταιρία κηπουρικής θα αναλάμβανε βέβαια τους κήπους, τα αγριόχορτα, τα εξωτικά λουλούδια και τα κουρέματα, κάτι που ευτυχώς το συζητήσαμε εγκαίρως, γιατί τέτοιες λεπτομέρεις μέρικές φορές μας ξεφεύγουν.

Φυσικά ο ευγενής κλωστουφαντουργός δεν πήγαινε ποτέ για ψώνια, ούτε προς Θεού μαγείρευε και έπλενε πιάτα ο άνθρωπος. Συγκινημένη η γυναίκα μου αναστέναξε με το άκουσμα της είδησης πως μια όγδοη εταιρία θα αναλάμβανε τις ανάγκες μας σε τρόφιμα, ενώ κάποιος μάγειρας θεωρούνταν ακόμα αναγκαίος, παρόλη την απλότητα που μας χαρακτήριζε. Φυσικά οι οκτώ αυτές εταιρίες ήταν ενα σοβαρό μηνιαίο έξοδο, αλλά όπως έιπαμε και πιο πάνω, η μαγκιά και η παραγγελιά πληρώνεται.

Μια μέρα λοιπόν, κατέληξε ο πωλητής, βρήκανε τον υφαντουργό καριδωμένο. Κάποιος κλέφτης είχε μπεί στο σπίτι, είπε στην αστυνομία η υφαντουργίνα, κάποιος δυστυχής φτωχός που ήθελε να φάει. Και σκότωσε πάνω στην πείνα του και τον υφαντουργό. Σημαδιακή μέρα στην ιστορία του σπιτιού, αναστέναξε ο φουκαράς ο πωλητής, και συνεχίσαμε σε άλλους χώρους.

Το σπίτι διέθετε επίσης πάνω απο πέντε κουζίνες, που είναι όλες σύγχρονες και καινούργιες. Να προσθέσω μάλιστα πως όλα τα υδραυλικά και είδη υγιεινής του σπιτιού είχαν αντικατασταθεί με ό,τι καλύτερο υπάρχει στην αγορά. Καινούργιοι επίσης είναι και οι πολλαπλοί χώροι αποθήκευσης και οι ντουλάπες, μερικές απο τις οποίες θα μπορούσαν κάλιστα να μετατραπούν σε δωμάτια.

Μια ένατη εταιρία θα αναλάμβανε τα μερεμέτια του μπάνιου, και στις ακριβές αλλά αξιόπιστες υπηρεσίες τους συμπεριλαμβάνονταν πληροφορήθηκα και κάποιοι παράνομοι μεξικανοί λαθρομετανάστες, γιατί κάποιοι τέλος πάντων έπρεπε να καθαρίζουν και τις χέστρες. Ούτε ο ευγενής υφαντουργός, πληροφορήθηκα, ασχολούνταν με τέτοια ευτελή πράγματα. Ετοιμη να καταρρεύσει απο συγκίνηση και συνεπαρμένη απο το μεγαλείο, η γυναίκα μου τράβηξε απο την τσάντα της το μπλόκ επιταγών, έτοιμη να αφήσει την πολυπόθητη προκαταβολή. Πιο ψύχραιμος εγώ, κατάφερα με το ζόρι να την συγκρατήσω.

Φεύγοντας απο το σπίτι εμφανώς εντυπωσιασμένος, ρώτησα αν η κατοικία διαθέτει και παράπλευρο σπίτι για το υπηρετικό προσωπικό. Δυστυχώς όχι, μου απάντησαν, το μικρό κτίσμα οπου ζούσαν οι υπηρέτες, μαζι με τους σταύλους για τα αλογα και τα παλιά σκοτεινά κελάρια, έχουν μετατραπεί σε σύγχρονα γκαράζ αυτοκινήτων, γυμναστήρια και στούντιο μουσικής, κάτι που με ικανοποίησε ιδιαίτερα. Οι υπηρέτες θα ζούσαν όλοι μαζί στο ενοίκιο. Μια δέκατη, δια βίου άθλησης και μάθησης εταιρία, θα αναλάμβανε και τις ανάγκες μας σε γυμναστικές και διαβάσματα. Η γυναίκα μου σχεδόν έκλαψε απο συγκίνηση, και φαντάστηκε λέει τον εαυτό της να μοιάζει επιτέλους με την Αννα Βίσση, ενώ εγώ το πήγαινα μάλλον για Καρβέλας.

Η υφαντουργίνα και ο τραπεζίτης έθαψαν και έκλαψαν το φουκαρά τον υφαντουργό με όλες τις τιμές, μου λέει ο πωλητής. Αλλά καταλαβαίνεις, δεν βαστιέται η μοναξιά μέσα σε ενα τέτοιο μεγάλο σπίτι, ο μοναχικός άνθρωπος πλήττει σε τέτοιους χώρους. Και έτσι, η υφαντουργίνα πούλησε το σπίτι, ξεσήκωσε όλα τα λεφτά, και κλέφτηκε με τον τραπεζίτη που είχε άλλωστε και μεγαλύτερο σπίτι. Λένε μάλιστα πως και ο τραπεζίτης βρέθηκε αργότερα νεκρός στο σπίτι του στη Νέα Υόρκη. Κλέφτες, φίλε μου, γεμάτος ο κόσμος κλέφτες. Και ξέρεις κάτι ακόμα, ολοκληρώνει ο πωλητής. Κάποιοι λένε πως το σπίτι αυτό είναι στοιχειωμένο. Γι αυτό και είναι ακόμα απούλητο.

Δεν συνεχίσαμε όμως την ονειροπόληση, γιατί η ώρα ήταν ήδη έξι παρα τέταρτο, και έπρεπε να σηκωθούμε για δουλειά. Ηδη η ηλεκτρονική καφετιέρα σφύριζε και εκείνη σπαστικά στην κουζίνα. Αντικρύζοντας απο το παράθυρο το ενα μέτρο χιόνι που ήταν ήδη συσσωρευμένο στην είσοδο του σπιτιού μου, έφερα ξαφνικά στο μυαλό μου, το δυστυχο υφαντουργό με τους αργαλιούς του, τα ρούμια του, τους σκλάβους του και τα γκομενάκια του, τις δέκα εταιρίες που θα με βοηθούσαν να ζήσω επιτέλους σαν άνθρωπος, τα πορτραίτα των ευγενών, την υφαντουργίνα που καρίδωσε τον υφαντουργό, τον τραπεζίτη που έκλεψε την υφαντουργίνα. Αν όλοι αυτοί κυκλοφορούσαν στοιχειωμένοι τα βράδια στην εξωτική βικτωριανή έπαυλη, μαζί με τους μάνατζερς, τους σκλάβους απο τη Γκάνα και τις εργάτριες των αργαλιών, τότε το σπίτι αυτό θα ήταν μια όαση οικογενειακής ευτυχίας.

Καθώς έβαζα τον πρωίνό καφέ μου για να στανιάρω απο τους εφιάλτες που έβλεπα τελευταία στον ύπνο μου, αναρωτήθηκα αν ήταν και η ώρα να πάρω τα ηρεμιστικά μου χάπια...

Sunday, January 9, 2011

Detroit Lives

Στην απίθανη ανοδική του πορεία πριν μερικές δεκαετίες, ο αμερικανικός καπιταλισμός γέμισε τον κόσμο με κήπους της Βαβυλώνας, τεράστιες πανέξυπνες επιχειρήσεις με πολύπλοκα, μαζικά και χρήσιμα προιόντα, έδωσε δουλειές και ελπίδα σε εκατομμύρια ανθρώπους, ανέβασε την μεσαία τάξη σε τεράστια ύψη, και έφτιαξε μέσα σε μια βραδιά βιομηχανικές μεγαπόλεις. Οπως την πόλη του Detroit. Ενα πάμπλουτο βιομηχανικό κέντρο, απόλυτο όνειρο μιας μεσαίας τάξης με δύο σπίτια, αυτοκίνητα, σκάφη, επιπλωμένα νοικοκυριά.

Για όσο κράτησε το Disneyland των μεσαίων, o μισθός του πατέρα συντηρούσε το σπίτι, πλήρωνε τα δάνεια, και παρείχε σύστημα υγείας και μόρφωσης. Η πόλη των αυτοκινήτων τα είχε όλα. Μουσική σκηνή, θέατρα, συνδικαλισμένη δουλειά για τους άντρες του σπιτιού. Στη βιομηχανική ιστορία του δυτικού κόσμου, απο το 1945 μέχρι το 1970, το Detroit ήταν η Μέκκα του εργατικού πλούτου, σύμβολο μιας ανάπτυξης που κανένα άλλο μέρος του κόσμου δεν είχε ποτέ βιώσει, οργασμικό σύμβολο παραγωγής μιας χώρας που κατείχε το 75% της παγκόσμιας παραγωγής, τη στιγμή που οι άλλοι δεν είχαν τίποτα. Ποτέ στην ανθρώπινη ιστορία η μεσαία τάξη δεν ανέβηκε ψηλότερα.

Απο το 1970 και μετά, ο αμερικανικός καπιταλισμός ενέδωσε στις παγκόσμιες συνθήκες που ο ίδιος δημιούργησε, και άρχισε την καθοδική του πορεία. Μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα, οι κήποι της Βαβυλώνας μετατράπηκαν σε σκοτεινούς υπόνομους, ερειπωμένα κτίρια, σεληνιακά τοπία γεμάτα βιομηχανικά απόβλητα και σκουπίδια, δρόμους γεμάτους τρύπες και φθαρμένη άσφαλτο. Ο πλούτος της παραγωγής μετακόμισε σε άλλα κράτη, και η μεσαία τάξη μετακόμισε και εκείνη παίρνοντας μαζί της τη μουσική της, τα θέατρά της, τα μανικιουρισμένα σπίτια των προαστίων, αυτοκίνητα, τηλεοράσεις, έπιπλα, γατιά και σκύλους.

Απο το 75%, η αμερικανική παγκόσμια παραγωγή έπεσε στο 25%. Το συντριβάνι του πλούτου στέρεψε ξαφνικά, και η φαντασιακή πόλη του Detroit έπεσε στο κενό αφανίζοντας ανθρώπους, ελπίδες και όνειρα, δημιουργώντας γύρω της ενα σουρεαλιστικό τοπίο παρακμής. Οταν η λαίλαπα κόπασε η πόλη έμοιαζε με βομβαρδισμένο τοπίο. Μόνο της εναπομείνων στοιχείο, το λούμπεν προλεταριάτο που κοσμεί κάθε πόλη-φάντασμα. Μια μαύρη κοινωνική τρύπα χωρίς πάτο.

Κάπως έτσι θυμάμαι και εγώ την πόλη, μια φορά που την επισκέφτηκα, πρίν χρόνια, σε ενα οδικό ταξίδι απο το Σικάγο. Στο κέντρο της πόλης οπου ήταν και το ξενοδοχείο μου, δεν έβρισκα πρωί πρωί ούτε ενα εστιατόριο για εναν ζεστό καφέ και μπρέκφαστ. Στη μεγάλη λεωφόρο που κάποτε έσφιζε απο ζωή, τα τεράστια εμπορικά κέντρα είχαν κλείσει απο καιρό, και αντί για βιτρίνες είχαν τώρα πόρτες και παράθυρα ερμητικά κλεισμένα με ξύλινες επιφάνειες καρφωμένες στα κουφώματα. Μια πόλη έρημη και θλιμένη. Σε κάποια διαφήμιση, στην πρόσοψη ενός κτιρίου, η ιδιωτική εταιρεία που το απελύμανε υπερηφανευόνταν πως είχε σκοτώσει πάνω απο 1 εκατομμύριο αρουραίους μέσα σε λίγους μήνες. Ηταν η μεγαλύτερη πόλη-φάντασμα που είχα αντικρύσει ποτέ μου.

Τις βιομηχανικές αυτές πληγές της Αμερικής, και τα πάνω απο 80 χιλιάδες εγκατελειμένα κτίρια του Detroit (πάνω απο 10.000 σπίτια είναι στη λίστα κατεδάφισης του δημαρχίου) επισκέπτονται σήμερα διάφοροι καλλιτέχνες, κατασκευαστές, φωτογράφοι και μικροεπιχειρηματίες, άλλοι γιατί θέλουν να φωτογραφήσουν τον μεταβιομηχανικό παρθενώνα, άλλοι γιατί ψάχνουν ένα χώρο για να απλωθούν, άλλοι γιατί απλά ψάχνουν μια φτηνή ευκαιρία. Ενας ολόλευκος ζωγραφικός κάμβας απλώνεται μπροστά τους. Σπίτια στην τιμή ενός μεταχειρισμένου αυτοκινήτου, κτίρια ολόκληρα στη διάθεση πλιατσικολόγων, απέραντοι χώροι για δωρεάν κατοικία, χιλιάδες γραφεία για να στεγαστούν νέες επιχειρήσεις και καινούργιες ιδέες. Η πόλη φάντασμα επανέρχεται ιστορικά σαν τόπος πειραματισμού καλλιτεχνών, αρχιτεκτόνων και κατασκευαστών που βλέπουν το βιομηχανικό απόβλητο σαν μια ευκαιρία έκφρασης και πιθανής δημιουργίας.

Ενα καλογυρισμένο βίντεο προβάλει τώρα αυτό που είναι σήμερα η πόλη. Ενα ερειπωμένο φάντασμα με τεράστιες και άδειες λεωφόρους, ενα μνημείο ανθρώπινης παρακμής. Μα και ενα πειραματικό τοπίο ελπίδας συνάμα, με τους δικούς του πρωταγωνιστές που πιστοί στις απίθανες μεταπτώσεις μιας χώρας που πάντα εκπλήσσει, αγωνίζονται να αναστήσουν την αμερικανική ιστορική παράδοση του Frontier. Αν είστε απο εκείνους των οποίων η αισθητική και συναισθηματική έμπνευση δεν εξαντλείται μονον σε πόλεις σαν το Παρίσι και τη Φλωρεντία, αν σας εμπνέει η ιστορία των πόλεων, και αν ο πειραματισμός και το όραμα είναι στο αίμα σας, το φιλμάκι αυτό θα σας αρέσει. Είναι μια απίθανη και αληθινή ιστορία που αποπνέει ελπίδα.



Palladiumboots
vbs.tv

Thursday, January 6, 2011

Slow start




Ράθυμα και απρόθυμα υποδέχομαι το 2011, προσπαθώντας να συλλέξω τί ακριβώς είναι οι προσωπικές μου επιδιώξεις μέσα στον νέο έτος. Ενας καταιγισμός υποχρεώσεων μαίνεται εμπρός μας, και κάθε είδηση, είτε απο την πατρίδα, είτε απο τον γενικότερο κόσμο, φέρνει μαζί της πιο πολλές αγωνίες απ' ό,τι ελπιδα. Υποθέτω πως το ποτήρι είναι για τώρα μισοάδειο, και πρέπει να το μισογεμίσουμε. Θάναι μάλλον μια δύσκολη χρονιά.

Μα η απίθανη δύναμη της Τέχνης, είτε εξωτερικεύεται στη λογοτεχνία, είτε στο θέατρο, είτε στη μουσική, η ικανότητα σύνθεσης ετερόκλητων στοιχείων που μόνον ενα ταλαντούχο και ανήσυχο πνεύμα μπορεί να αποδώσει, θα μας κρατήσει και πάλι πνευματικά ζωντανούς και τούτη τη χρονιά.

Υπέροχη όπως πάντα, η κυρία του τραγουδιού, με ό,τι κι άν άγγιξε, ό,τι κι αν συνδύασε...